Μαθητικός εθισμός στην κακοποίηση των βιβλίων στο σχολείο
Δημοσιεύθηκε 05/10/2017 | Από user | Σχολιάστε
Σχολική πρακτική και νοοτροπία: «Γράψε, παιδί μου, επάνω στο βιβλίο»! –- Η δύναμη της συνήθειας: «Έξις, δευτέρα φύσις»
Γράφει ο Γιώργος Μαστορίδης
Ποιος είναι ο ρόλος του σχολείου στην προσπάθεια για την αναζήτηση ευρωπαϊκής ταυτότητας παράλληλα με τις εθνικές ταυτότητες των Κρατών – Μελών; Η συζήτηση είναι κρίσιμη και χρήσιμη, κυρίως για την εφαρμογή ολοκληρωμένων προοδευτικών προτάσεων στην Εκπαίδευση, όπως η «επιστροφή των Σχολικών Βιβλίων για νέα χρήση». Στην πρόταση αυτή συγκρούονται δύο κόσμοι: Ο παλιός και βιβλιοκαταστροφικός με τον σύγχρονο, βιβλιοφιλικό και ποιοτικό, οι συντεχνιακές και αριστερές ιδεοληψίες από τη μία πλευρά, με τον σχεδιασμό και το όραμα για καλύτερο Σχολείο και Βιβλίο από την άλλη. Συγκρούεται στη σχολική πράξη η Διοικητική Προχειρότητα με την Οργανωτική Μεθοδικότητα.
Πραγματικά, πώς μπορούμε να μάθουμε τα παιδιά ν’ αγαπούν το βιβλίο πρώτα στο σπίτι και αργότερα στο σχολείο; Η ανάγνωση στην Οθόνη του Κινητού και του Υπολογιστή είναι σύμμαχος ή αντίπαλος;
Χωρίς καμιά αμφιβολία, ο ρόλος των γονέων είναι καθοριστικός για τη βιβλιοφιλία. Παρά την οικογενειακή απόσπαση της προσοχής από την τηλεόραση και το τάμπλετ είναι δυνατή η καλλιέργεια στα μικρά παιδιά της αγάπης για το βιβλίο. Στην εποχή των πολλαπλών και καταιγιστικών ερεθισμάτων, ομολογουμένως η συνύπαρξη του μικρού παιδιού και του γονιού πάνω από ένα βιβλίο και χωρίς παιδαγωγικές ειδικές γνώσεις είναι το ευγενέστερο βιβλιοφιλικό αγώνισμα, επειδή «ένα γραμμάριο αγάπης αξίζει όσο ένα κιλό γνώσης». Το παιδί με την βιβλιοφιλική στήριξη των γονέων μπορεί ν’ αγαπήσει σταδιακά το βιβλίο, ν’ αποκτήσει αναγνωστική εμπειρία και βιβλιοφιλική συνείδηση, ώστε αργότερα να επιλέγει μόνο του αναγνώσματα, έντυπα ή/και ηλεκτρονικά, ανάλογα με τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά του. Φυσικά, πολύ σημαντικό είναι να αγαπούν οι ίδιοι οι γονείς τα βιβλία. Να τους βλέπουν τα παιδιά να διαβάζουν και να αντλούν απόλαυση από αυτό. Οι βιβλιοφιλικές συνήθειες και συμπεριφορές των γονέων είναι μεταδοτικές:
1.Να διαβάζουν στα παιδιά παιδικά αναγνώσματα και βιβλία, να παίζουν με βιβλία, ώσπου η περιέργειά τους να τα κάνει να ξεφυλλίσουν μερικά από αυτά. Στις μικρές ηλικίες τα αναγνωστικά ακροάματα λειτουργούν ευχάριστα και βιωματικά.
2.Από μικρή ηλικία να παίρνουν τα παιδιά μαζί τους στο βιβλιοπωλείο, να τους δείχνουν αυτόν τον χώρο βιβλιαγοράς κι εκεί να τους μαθαίνουν πώς να διαλέγουν ένα βιβλίο κοιτάζοντας το οπισθόφυλλο, τα περιεχόμενα, τις εικόνες κ.λπ.
3.Να πραγματοποιούν επισκέψεις στη Δημοτική Βιβλιοθήκη και ζητούν την συμβουλή του ειδικού Βιβλιοθηκονόμου.
4.Να συμμετέχουν σε πνευματικές εκδηλώσεις, όπως οι Παρουσιάσεις Βιβλίων, οι Γιορτές Βιβλίου κ.ά.
5.Να επιλέγουν παιδικά βιβλία, τα οποία απολαμβάνουν και οι ίδιοι. Η αναγνωστική συναπόλαυση γονιού και παιδιού είναι πολύ σημαντική και καθοριστική. Και είναι ευνόητο και εύλογο ότι, αν οι γονείς διαβάζουν στο παιδί μια ιστορία που αφήνει τους ίδιους αδιάφορους, εκείνο το διαισθάνεται και αντιδρά ανάλογα.
Η συνεργατική ανάγνωση επίσης στην οθόνη του Κινητού και του Υπολογιστή δεν είναι αντίπαλος αλλά σύμμαχος στην βιβλιοφιλική συνείδηση! Στην εποχή του Διαδικτύου (Ιντερνετ) είναι σχετικά ευκολότερο εγχείρημα να μεταδοθεί στο παιδί η αγάπη για το έντυπο βιβλίο. Η αγάπη για το βιβλίο εμπεδώνεται συναισθηματικά, ορθολογικά και παιδαγωγικά: «με την καρδιά, το μυαλό και το χέρι», στη λατινική διατύπωση «Corde, Mente et Manu». Μπορεί να κάνει το παιδί να ταξιδεύει σε έναν νέο κόσμο, σαν να μπαίνει σ’ ένα καράβι και να ταξιδεύει στη θάλασσα. Μπορεί να το γοητεύει και να το διασκεδάζει, να διευρύνει τους δημιουργικούς του ορίζοντες και να καλλιεργεί τη φαντασία του.
Είναι πραγματικά λυπηρό και ανατριχιαστικό ότι πρακτικά ο ρόλος του ελληνικού σχολείου για τη βιβλιοφιλία είναι καταστροφικός. Όχι μόνο δεν καλύπτει τα κενά της Οικογένειας, αλλά και σε αρκετές περιπτώσεις γκρεμίζει ό τι έχει κτιστεί από την οικογενειακή αγωγή. Αντί να επιδιώκεται ο θετικός εθισμός στην ποιοτική χρήση των βιβλίων, οι μαθητές συνηθίζουν σε πρακτικές αθλιότητας, όπως το γράψιμο, το σκίσιμο και το κάψιμο. Η σχολική βιβλιοκαταστροφή είναι πρακτική και συστημική «ιδεολογία» της αντιεκπαιδευτικής Αγωγής: «φωνή Ιακώβ και χείρες Ησαύ»! Το ελληνικό σχολείο αδυνατεί παντελώς να μεταδώσει στους νέους την αγάπη και τον σεβασμό και τα βιβλία, κυρίως για τρείς λόγους:
1.Η ελληνική Κοινωνία και Πολιτεία βλέπουν μόνο το δέντρο και χάνουν το δάσος, βλέπουν μόνο το βιβλίο και αδιαφορούν για τη σημασία της Αναγνωστικής Βιβλιοθήκης. Το σχολείο δεν διαθέτει Αναγνωστική Βιβλιοθήκη, ώστε να μπορεί να δημιουργήσει κίνητρα για ατομική και συλλογική ανάγνωση βιβλίων. Να δέχεται προτάσεις για βιβλία που συνδέονται με τα ενδιαφέροντα κάθε παιδιού και να στηρίζει τις επιλογές τους. Να προβλέπεται στο σχολικό Ωρολόγιο Πρόγραμμα ώρα ανάγνωσης, στην οποία δάσκαλος και μαθητές επιλέγουν και διαβάζουν βιβλία. Να δίνει χρόνο στους μαθητές να μιλήσουν για τα βιβλία που διαβάζουν.
2.Η χρήση του σχολικού βιβλίου δεν είναι φιλική και ποιοτική, αλλά είναι εντελώς αυθαίρετη και αντιπαιδαγωγική, χωρίς συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. Για παράδειγμα η Καθηγήτρια στο Μάθημα της Πολιτικής Παιδείας στην Α΄ Λυκείου, προκειμένου να λύσει την απορία 16χρονου Μαθητή για τη σημασία της λέξης «ευρυθμία» του προτείνει να σημειώσει στο βιβλίο την εξήγηση! Σε άλλη περίπτωση ο Μαθηματικός ζητάει από τους Μαθητές να γράψουν τις λύσεις των ασκήσεων επάνω στο βιβλίο. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι Έλληνες δάσκαλοι στο εξωτερικό, όταν επιχειρούν να ζητήσουν το ίδιο από ελληνόπουλο, εισπράττουν το έκπληκτο και επιτιμητικό βλέμμα του: «Να γράψω στο βιβλίο μου, κύριε;»! Το γράψιμο επάνω στο σχολικό βιβλίο είναι αδιανόητο και ανεπίτρεπτο, επειδή η Πολιτεία έχει προβλέψει στο τέλος του χρόνου να επιστραφεί στο Σχολείο σε άριστη κατάσταση.
3.Μεγάλο μέρος των σχολικών βιβλίων είναι βαρετά, κουραστικά έως και απωθητικά. Η ποσότητα των σελίδων σε αρκετές περιπτώσεις είναι μεγάλη, ώστε στο τέλος του έτους να εξετάζεται μόνο οι μισές σελίδες ή τα δύο τρίτα των περιεχομένων τους. Προχειρογραμμένα και αμέθοδα ταλανίζουν τόσο τα παιδιά, ώστε στην υπόλοιπη ζωή τους, μέσα από μια διαδικασία γενίκευσης εξαρτημένων αντανακλαστικών, αισθάνονται απέχθεια για οποιοδήποτε έντυπο.
Οπως είναι γνωστό από τον Αριστοτέλη η δύναμη της συνήθειας διαμορφώνει τον χαρακτήρα: «Έξις, δευτέρα φύσις». Το βιβλίο έχει ανεκτίμητη προσφορά σε όλες τι πτυχές της καθημερινής πραγματικότητας. Αποτελεί προϋπόθεση για μια καλύτερη μελλοντικά κοινωνία και επένδυση για την αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών και την άνοδο της πολιτιστικής στάθμης. Η καταστροφική σχολική χρήση του διαμορφώνει ανεύθυνη νοοτροπία, η οποία μακροπρόθεσμα έχει οδυνηρές επιπτώσεις στην πνευματική ανάπτυξη. Αντίθετα η εφαρμοσμένη βιβλιοφιλία τόσο στην Οικογένεια όσο και στο Σχολείο είναι η σύγχρονη κοινωνική και πολιτική επιλογή σε παγκόσμιο επίπεδο με συγκεκριμένη ΣΤΟΧΟΘΕΣΙΑ, αφενός να βελτιώνεται σταδιακά η ΠΟΙΟΤΗΤΑ των σχολικών βιβλίων και αφετέρου να λειτουργήσουν Σχολικές Αναγνωστικές Βιβλιοθήκες με Βιβλιοθηκονόμους. Στην κοινωνική ανθρωπολογία, στο συλλογικό πολιτιστικό και δημοκρατικό έθος και ήθος, η βιβλιοφιλία βρίσκεται πολύ ψηλά.
Ο αρνητικός εθισμός των Μαθητών στην κακοποίηση των Σχολικών Βιβλίων αφενός απαξιώνει το βιβλίο ως πνευματικό αγαθό και αφετέρου τους εξοικειώνει με την μιζέρια της πολιτιστικής παρακμής. Η αλλαγή στον σκοπό για ποιοτική εκπαίδευση μπορεί και πρέπει να αρχίσει από την ποιοτική και μεθοδική βελτίωση των Σχολικών Βιβλίων ως τεχνολογικών μέσων, διδακτικών εργαλείων της σχολικής μάθησης. Ισχύει και για την Εκπαίδευση η προτροπή του Φερδινάρδου Λασσάλ (1825-1864): «Μη μας δείχνετε σκοπό δίχως μέσα. Γιατί σκοποί και μέσα είναι στον κόσμο τόσο μπλεγμένα, ώστε αλλάζοντας το ένα αλλάζεις και το άλλο. Κάθε μονοπάτι μας φέρνει μπρος σε άλλο σκοπό». Ο θετικός εθισμός στην ποιοτική χρήση των βιβλίων στο σπίτι και κυρίως στο σχολείο κατευθύνει και οδηγεί στην πραγμάτωση του ευρωπαϊκού και προοδευτικού σκοπού της βιβλιοφιλίας και φιλαναγνωσίας στην ελληνική κοινωνία.
4/10/2017 mastoridisg@gmail.com
Κατηγορία/ες: Απόψεις
