Απόψεις: Ευλογημένες πλημμύρες…
Δημοσιεύθηκε 04/02/2015 | Από user | Σχολιάστε
Ένα άρθρο του Γ.Δημολιάτη
Και όμως! Υπήρξαν λαοί και τόποι (και ίσως υπάρχουν ακόμα) που δεν ήταν υποχρεωμένοι να ζουν με τις πλημμύρες, βιώνοντάς τις ως καταναγκαστικό έργο, παρά βιώνοντάς τις ως ευλογία Κυρίου και έλεος. Ήταν καταδικασμένοι να μη ζουν χωρίς πλημμύρες! Ήταν ευλογημένοι όταν είχαν πλημμύρες. Ευλογημένες πλημμύρες. Ευλογία Θεού.
Αιτία του σχολίου μου τούτου η περίσκεψη περί τις διασημότερες πλημμύρες του αρχαίου κόσμου, εκείνες του Νείλου. Αφορμή οι δικές μας πλημμύρες και το πώς χωρίς περίσκεψιν, χωρίς αιδώ, τις αντιμετωπίζομε, όλοι, άτομα, MME, κράτος… Ας πάρομε τα πράγματα από την αρχή. Από τον κύκλο της ζωής. Τον κύκλο του νερού.
Ο κύκλος των πλημμυρών
Ο κύκλος των πλημμυρών είναι μέρος του κύκλου του νερού. O κύκλος του νερού είναι…, ας αρχίσουμε από τις βροχές, μιας και είναι πιο χειροπιαστές: βροχές (ή χιόνια ή χαλάζι, υετός γενικά) ποτάμια, βάλτοι / λίμνες / θάλασσες, εξάτμιση, σύννεφα, βροχές, και πάλι από την αρχή. Είναι ο κύκλος που συντηρεί τη ζωή. O αιώνιος… (Στην πραγματικότητα δεν είναι κύκλος «νερού», δεν είναι κύκλος H2O, αλλά κύκλος διαλυμάτων και μιγμάτων νερού και διαλελυμένων ή αδιάλυτων ουσιών και ενώσεων. Τουλάχιστον κατά το επίγειο μέρος του, γιατί κατά το επουράνιο ο κύκλος του νερού είναι, λίγο – πολύ, κύκλος H2O). Σ’ αυτό το σημείο καλό είναι να θυμηθούμε την «αποστολή» των δέντρων… Είναι να παρεμβάλλουν προσκόμματα στον κύκλο του νερού: να συγκρατούν την απόπλυση των εδαφών, ανακόπτοντας την ταχύτητα του νερού προς τη θάλασσα, με αποτέλεσμα να δίνεται χρόνος στο νερό να εμποτίσει το έδαφος και να εμπλουτίσει τους υπόγειους υδροφόρους ορίζοντες (για να πιούμε το καλοκαίρι) και να συγκρατούν (τα δέντρα) το χούμο (ένα μέρος του) για ιδία χρήση. Και κυρίως είναι να… παράγουν χούμο!
Ο κύκλος του χούμου
Τι είναι ο χούμος; Είναι το καλύτερο λίπασμα όλων των εποχών, διά χειρός της μητέρας Φύσης. Χούμο παράγει η αποσύνθεση των νεκρών οργανισμών. Χορτάρια, φύλλα, ξύλα που πέφτουν στη γη, σαπίζουν, αποσυντίθεται και παράγουν οργανική ύλη που θα χρησιμεύσει ως τροφή για την επόμενη χρονιά, στον επόμενο κύκλο της ζωής.
Αποστολή των πλημμυρών είναι να μαζεύουν, να οδηγούν και να εναποθέτουν στους κάμπους και στα χαμηλά την ετήσια παραγωγή οργανικής ύλης των βουνών και γενικά των υψωμάτων. Αν έχουμε αφήσει τα ποτάμια φυσικά, όπως δηλαδή τα γέννησε η μάνα τους η Φύση, τότε στην πρώτη φουσκονεριά ξεχειλίζουν και ο χούμος των βουνών και των ψηλωμάτων μεταφέρεται στα χωράφια μας, λιπαίνοντάς τα με το τελειότερο λίπασμα του κόσμου. Αν τα έχουμε καθαρίσει, διαπλατύνει, εγκιβωτίσει, χτίσει, φράξει (φράγματα της ΔΕΗ π.χ.) κ.λπ. «για να μην πλημμυρίζουν» (τι ειρωνεία…), δεν θα υπερχειλίσουν κι έτσι ο χούμος των βουνών και των ψηλωμάτων είτε καταλήγει στη θάλασσα, ευτρέφοντάς την, είτε συγκεντρώνεται στα φράγματα υποτρέφοντας όχι μόνο τη θάλασσα και τη ζωή της, αλλά και τον κατάντη (κάτω) του φράγματος κάμπο…
Σημειωτέον ότι το μπάζωμα των φραγμάτων της ΔΕΗ από «φερτά υλικά» (λάσπη, χούμο δηλαδή) μας προέκυψε ως (ανεπιθύμητη) παρενέργειά τους και όχι ως πρόνοια αποθήκευσης θρεπτικών υλικών για τις μελλοντικές γενιές (πού να το βρούμε τόσο μυαλό; Να σκεφτούμε γι’ αυτές…
Ο κύκλος του τζίρου
Μόνο στα χωράφια δεν αφήνομε να πάει. O χούμος. H λάσπη. H «παχιά ιλύς» των αρχαίων. Και τότε; Τι θα κάμουν οι γεωργοί; Θα ρίξουν λιπάσματα! Κι αυτά θα καταλήξουν στα νερά και στις θάλασσες και θα κάνουν ευτροφισμό και όλα τα άλλα που κάνουν. Ποιος νοιάζεται; Αρκεί να κινήσουν τον κύκλο εργασιών (και τον τζίρο) της βιομηχανίας λιπασμάτων και να αυξηθεί και το ΑΕΠ της χώρας, μα και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ αυτής… Είναι δυνατόν να αντικατασταθεί η μέσω πλημμυρών φυσική λίπανση με την τεχνητή; Όσο είναι δυνατόν να αντικατασταθεί ο μητρικός θηλασμός με τεχνητά γάλατα του τζίρου των εταιρειών Παιδικού Γάλατος και Σία…
Σε μια κοινωνία λογικών ανθρώπων (ή έστω παράλογων αλλά υποταγμένων στα στοιχειά της Φύσης) ο τζίρος της βιομηχανίας λιπασμάτων θα αφαιρούνταν από το ΑΕΠ, τουλάχιστον κατά το ποσό που αντικαθιστά (υποτίθεται) το χαμένο χούμο. Οι οικονομολόγοι μας όμως τον προσθέτουν! Δημιουργώντας μας έτσι πλαστές εντυπώσεις ότι δήθεν αυξήθηκε ο πλούτος μας
Αντί να τον αφαιρούν από το ΑΕΠ, αν όχι για τίποτε άλλο έστω σαν ορατή τιμωρία της μωρίας μας. Έτσι ολοκληρώνεται ο φαύλος κύκλος του παραλογισμού της κοινωνίας των παράλογων όντων που είμαστε εμείς οι άνθρωποι – και ο Θεός να βάλει το χέρι του
Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι περίμεναν πώς και πώς να πλημμυρίσει ο Νείλος τους, δυο φορές το χρόνο, να λιπάνει τα χωράφια τους με το χούμο των δασών της ζούγκλας της Κεντρικής Αφρικής, για να έχουν πλούσια σοδειά δυο φορές το χρόνο. Ευλογημένες πλημμύρες. Σήμερα οι Αιγύπτιοι έχασαν το χούμο τους, τον αποθηκεύουν στο Ασουάν. Και πώς λιπαίνουν τα χωράφια τους; Υποθέτω όπως όλος ο σύγχρονος κόσμος: η βιομηχανία λιπασμάτων να είναι καλά
και ο χορός καλά κρατεί!
Και ο κύκλος του ανθρώπινου είδους;
Πριν από μερικά χρόνια παραβρέθηκα σε οικολογική ημερίδα στην Αρτα. Εκεί άκουσα το αίτημα κατοίκων του κάμπου να τσιμενταριστεί ο Άραχθος για να μην πλημμυρίζει και να μην πνίξει τα σπίτια τους. Εμ, βέβαια! Εγκαταλείψαμε τις πλαγιές και τα υψώματα και χτίσαμε τον κάμπο, τον δούλο των ποταμών και των πλημμύρων
Τώρα θέλουμε αντιπλημμυρικά έργα. Αντί να κάνουμε λιτανείες για να πλημμυρίσει ο Θεός Άραχθος τον κάμπο, για να ‘χουμε εποχή των παχιών αγελάδων, για να μην έρθει η εποχή των ισχνών αγελάδων, υποβάλλουμε αιτήματα αρμοδίων, στην EEE (Ελλάς Ελλήνων Εργολάβων) για τσιμέντο να γίνει, για να ‘χουμε την εποχή των ισχνών αγελάδων [τα παιδιά μας μάλλον, εμείς θα προλάβουμε να πεθάνουμε, καίοντας ό,τι παχιές αγελάδες (χούμο) σωσσώρευσαν στους κάμπους] για να ‘χουμε την εποχή του παχέος ευτροφισμού του Αμβρακικού, για να ‘χουμε την εποχή των ψόφιων ψαριών
Τόσο μυαλό έχουμε, τόσο κάνουμε.
Μόνο οι ιδιοκτήτες θερμοκηπίων φαίνεται πως κάτι ξέρουν. Που ψάχνουν πώς και πώς το «ποταμίσιο χείλισμα» που ξεμένει στις άκρες των ποταμών για να γεμίσουν τα σακουλάκια των νεαρών φυτών τους
*O κ. Γ. Δημολιάτης είναι επίκουρος καθηγητής Υγιεινής στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.
*Το παραπάνω άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 05.05.2005
Κατηγορία/ες: Απόψεις
