Αντίστροφα μετράει ο χρόνος για το μέλλον χιλιάδων επιχειρήσεων του κλάδου της εστίασης, ο οποίος πλέον βρίσκεται στον πέμπτο συνεχόμενο μήνα αναστολής λειτουργίας, ενώ, εάν συμπεριληφθούν τα περιοριστικά μέτρα που είχαν ληφθεί την άνοιξη του 2020, σημαίνει ότι εστιατόρια, καφέ και μπαρ έχουν λειτουργήσει στην πραγματικότητα λιγότερο από μισό έτος.
Το παρατεταμένο lockdown στην εστίαση, από τις 3 Νοεμβρίου 2020 και μάλιστα σε όλη τη χώρα, προκαλεί ασφυξία σε χιλιάδες επιχειρήσεις και στους εργαζομένους τους, με τα «λουκέτα» ήδη να κάνουν την εμφάνισή τους και τις εκτιμήσεις των εκπροσώπων του κλάδου να κάνουν λόγο για πιθανό «ξαφνικό θάνατο» περίπου του 11% των επιχειρήσεων εστίασης. Σημειώνεται ότι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία, ο αριθμός των επιχειρήσεων εστίασης ανέρχεται σε 80.000, κάτι που σημαίνει ότι το επόμενο τρίμηνο μπορεί θεωρητικά να βρεθούμε μπροστά σε μια πανδημία «λουκέτων».
Ο κλάδος, βάσει των στοιχείων της ΕΛΣΤΑΤ, έκλεισε το 2020 με απώλειες 2,28 δισ. ευρώ ή με μείωση τζίρου κατά 37,7% σε σύγκριση με το 2019. Η απώλεια δεν φαίνεται τόσο μεγάλη, κάτι που αποδίδεται στο ότι τα στοιχεία βασίζονται στον δηλωθέντα τζίρο και όχι στον πραγματικό. Από την έρευνα του Ινστιτούτου Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ) προκύπτει ότι για εννέα στις δέκα μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις ο μέσος όρος πτώσης του κύκλου εργασιών το 2020 ήταν 51,7%.
«Η ζημιά που έχει γίνει στον κλάδο θα φανεί το επόμενο εξάμηνο και στην ουσία από το φθινόπωρο. Ξέρετε, η ελπίδα πεθαίνει πάντα τελευταία και κάποιοι θα προσπαθήσουν ίσως να περισώσουν ό,τι μπορούν κατά τη θερινή περίοδο, προσδοκώντας σε μια αύξηση του τουρισμού», ανέφερε στην «Κ» ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ και της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ) Γιώργος Καββαθάς. Αυτό, άλλωστε, αποτυπώνεται και στα στοιχεία σχετικής έρευνας της ΓΣΕΒΕΕ, σύμφωνα με τα οποία το 44,6% των επιχειρήσεων του κλάδου εστίασης ανησυχεί για το ενδεχόμενο οριστικής διακοπής των δραστηριοτήτων του το επόμενο εξάμηνο.
Με δεδομένο, ωστόσο, ότι τα χρέη συσσωρεύονται και τα ταμειακά διαθέσιμα των επιχειρήσεων εξαντλούνται, είναι εξαιρετικά αμφίβολο πόσοι θα μπορέσουν να επαναλειτουργήσουν τα καταστήματά τους, έστω και για την καλοκαιρινή τουριστική περίοδο. Ιδιαιτέρως, μάλιστα, εάν ληφθεί υπόψη ότι υπάρχει πολύ σοβαρό ενδεχόμενο ο κλάδος να μη λειτουργήσει ούτε το Πάσχα και να αποφασιστεί η άρση των περιορισμών στα τέλη Μαΐου με αρχές Ιουνίου. «Επειτα από τόσους μήνες, ακόμη και τα αναψυκτικά έχουν λήξει. Δεν συζητώ βεβαίως για πιο ευπαθή προϊόντα που ήδη πετάχτηκαν από τα ψυγεία. Πώς η αγορά, ο μανάβης, ο χασάπης, ο ψαράς, η κάβα θα δώσει πίστωση σε τόσες επιχειρήσεις;», επεσήμανε ο κ. Καββαθάς.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΓΣΕΒΕΕ, το 43,24% των επιχειρήσεων εστίασης δεν έχει ταμειακά διαθέσιμα, το 8,11% έχει ταμειακά διαθέσιμα που επαρκούν για λιγότερο από ένα μήνα, για το 14,19% φτάνουν τα χρήματα για ένα μήνα ακόμη και το 16,22% έχει ταμειακά διαθέσιμα για δύο μήνες ακόμη. Το πρόβλημα φυσικά είναι πολύ πιο έντονο σε επιχειρήσεις που είτε λόγω του αντικειμένου τους είτε λόγω περιορισμένων οικονομικών περιθωρίων δεν έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν έστω μερικώς παρέχοντας υπηρεσίες delivery ή take away.
Βάσει των υπολογισμών της ΠΟΕΣΕ, το 75,38% των επιχειρήσεων του κλάδου της εστίασης έχει αναστείλει συμβάσεις εργασίας. Τούτο σημαίνει ότι περίπου 200.000 εργαζόμενοι του κλάδου βρίσκονται σε αναστολή εργασίας.
Πληθαίνουν οι αγωγές για αποζημιώσεις
Πάνω από 100 είναι πλέον τα συγκεκριμένα αιτήματα για κατάθεση αγωγών αποζημίωσης από το ελληνικό Δημόσιο, στο πλαίσιο της σχετικής πρωτοβουλίας που έχει αναλάβει ο Κύκλος Επαγγελματιών Εστίασης. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής» (που είχε αποκαλύψει και το σχετικό θέμα στο φύλλο της 3ης Φεβρουαρίου 2021), μέχρι το τέλος Μαρτίου θεωρείται βέβαιο ότι θα κατατεθούν οι πρώτες αγωγές. Με τις αγωγές αυτές θα ζητείται αποζημίωση που θα αντιστοιχεί σε ποσοστό του τζίρου του 2019 και αποφασίστηκε τελικώς τα αιτήματα να είναι εξατομικευμένα. Για κάθε επιχείρηση δηλαδή που προσφεύγει στη Δικαιοσύνη διεκδικώντας θα ζητείται αποζημίωση βάσει διαφορετικού ποσοστού, αναλόγως των απωλειών που είχε, και όχι ένα ενιαίο ποσοστό για όλους τους αιτούντες, όπως ήταν οι αρχικές σκέψεις. Τις αγωγές των επαγγελματιών εστίασης πρόκειται να στηρίξει ασκώντας στο δικαστήριο πρόσθετη παρέμβαση η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), ενώ σε συγκέντρωση αιτημάτων για την κατάθεση αγωγών αποζημίωσης προχωράει και το Πανελλήνιο Σωματείο Καταστημάτων και Καταναλωτών Εστίασης και Διασκέδασης (ΠΑΣΚΚΕΔΙ).
Την ίδια ώρα, εντείνεται ο προβληματισμός για τα μέτρα στήριξης του κλάδου, τα οποία υπόσχεται τόσο η κεντρική διοίκηση όσο και η τοπική αυτοδιοίκηση. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», το πολυαναμενόμενο ειδικό πρόγραμμα από το ΕΣΠΑ για την ενίσχυση της εστίασης επικεντρώνεται –για την ώρα τουλάχιστον– μόνο στην επιδότηση δαπανών για μηχανήματα αποστείρωσης του αέρα στους εσωτερικούς χώρους των καταστημάτων εστίασης.
Πρόκειται δηλαδή για μία παραλλαγή του προγράμματος επιδότησης αγοράς θερμαντικών σωμάτων για τη λειτουργία των εξωτερικών χώρων τους χειμερινούς μήνες, πρόγραμμα για το οποίο δόθηκε παράταση, καθώς δεν καλύφθηκε ο προϋπολογισμός του, ύψους 60 εκατ. ευρώ. Ο προϋπολογισμός που συζητείται για το πρόγραμμα προμήθειας των αποστειρωτών αέρα είναι αντίστοιχος αυτού για τα θερμαντικά σώματα. Αν και ο κλάδος της εστίασης θεωρεί σημαντικό να εξοπλιστούν τα καταστήματα με τα μηχανήματα αυτά, προκειμένου να λειτουργήσουν απρόσκοπτα από το φθινόπωρο και μετά, και να μην επιβληθεί νέο lockdown, η ΠΟΕΣΕ ζητεί αφενός 100% επιδότηση (π.χ. το κόστος για ένα χώρο 140 τ.μ. υπολογίζεται σε 1.000 ευρώ) και αφετέρου επιδιώκει άλλης δομής και φιλοσοφίας πρόγραμμα για την ενίσχυση των επιχειρήσεων του κλάδου. Σχετικές, μάλιστα, επιστολές έχει αποστείλει η ΠΟΕΣΕ τόσο στον υπουργό Οικονομικών Χρ. Σταϊκούρα όσο και στον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδ. Γεωργιάδη.
