Προφορικές Μαρτυρίες για τους έξι (6) φονευθέντες Γερμανούς-B’Μέρος
Δημοσιεύθηκε 24/09/2020 | Από user | Σχολιάστε
Του Μάριου Αναστασίου Μπίκα
Προφορικές Μαρτυρίες για τους έξι (6) φονευθέντες Γερμανούς-Β’μέρος
(Οι παρακάτω μαρτυρίες είναι διασκευασμένες κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μην αλλοιώνεται το νόημά τους ).
α. Ο Σπύρος (Πίπης) Μουσελίμης
Ο Σπύρος (Πίπης) Μουσελίμης, ράφτης στο επάγγελμα, γεννήθηκε στην Παραμυθιά το 1926. ΄Ηταν γιος του Γιώργου Μουσελίμη, τον οποίο εκτέλεσαν οι Γερμανοί μαζί με τους 49 Πρόκριτους :
« Εγώ στις 25.09.1943 μαζί με άλλους Παραμυθιώτες ήμουν αγγαρεία στον Άγιο Νικόλαο της Παραμυθιάς. Από κει, αφού το απόγευμα μάς φώναξε ένας ιταλός στρατιώτης, μάς διέταξε ο Γερμανός Διοικητής να πάμε στο Λίβερη, για να πάρουμε τους έξι (6) σκοτωμένους Γερμανούς στρατιώτες. Πήγαμε δέκα πέντε άντρες Παραμυθιώτες. Γυναίκα δεν υπήρχε. Την προηγούμενη μέρα, για να μεταφέρουν τους νεκρούς, είχαν στείλει άλλους από τα Σιαμέτια, αλλά έφυγαν, διότι φοβήθηκαν. Για να τους μεταφέρουμε, μάς έδωσαν αντίσκηνα. Επειδή, όμως, ήταν σαν θηρία, για τη μεταφορά κάθε στρατιώτη χρειάστηκαν έξι άντρες. Από το Λίβερη με πολύ κόπο τους μεταφέραμε στο παλιό οικοτροφείο (΄Αγιο Νικόλαο), όπου είχαν το φυλάκιο οι Γερμανοί. Στη συνέχεια, ενώ εμάς μάς άφησαν ελεύθερους, τους νεκρούς τους κατέβασαν πάνω από την ΄Ενωση της Παραμυθιάς, όπου και τους έθαψαν ».
β. Ο Σωτήρης Γώγος γεννήθηκε το 1928 στον Άγιο Δονάτο (Σιαμέτια)
« Ο Μαζάρ Ντίνο, « Πρωθυπουργός » τότε των Τούρκων (σ.σ. των μουσουλμάνων Τσάμηδων) στην Παραμυθιά, ήθελε να στρέψει τους Γερμανούς εναντίον των Ελλήνων. Ήθελε σώνει και καλά να εξο-ντώσει τους ΄Ελληνες. Για να πετύχει το σκοπό του, αφού έπεισε τη γερμανική διοίκηση της Παραμυθιάς, στις 24 Σεπτέμβρη του 1943 καλά οπλισμένοι Γερμανοί στρατιώτες μαζί με Τούρκους, πραγματοποίησαν αναγνώριση στη Σκάλα της Παραμυθιάς. Μόλις έφθασαν στου Πούντη, που είχε τα γρέκια ο Νικόλα Γώγος, τους είδαν από το βουναλάκι Κλεισούρα οι Aντάρτες, έριξαν και σκότωσαν έξι (6) απ’ τους Γερμανούς. Τότε είπαν ότι και οι Τούρκοι, που είχαν σκορπιστεί μέσα στο ρέμα, χτύπησαν τους Γερμανούς, προκειμένου να πετύχει το σχέδιο του Μαζάρ Ντίνο. Η άποψη αυτή υποστηρίζεται και από το γεγονός ότι δεν σκοτώθηκε ούτε και τραυ-ματίστηκε κανένας από τους Τούρκους.
Στη συνέχεια, οι Τούρκοι με τους υπόλοιπους Γερμανούς τράπηκαν σε φυγή, ενώ οι αντάρτες κατέβηκαν και αφαίρεσαν από τους Γερμανούς νεκρούς όλον τον οπλισμό και τα κράνη… .
Το απόγευμα για να ανεβάσουν τους νεκρούς στο δρόμο και να τους φορτώσουν σε στρατιωτικό αυτοκίνητο, που είχε έρθει για το σκοπό αυτό, αγγάρεψαν τους Λίγια Νάστο, το Λάκη Σακαρέλη, το Χαρίση Ράφτη, τρεις άλλους Παραμυθιώτες, την αδερφή του Γιώργο Τάχια από το Καριώτι, τη Δημήτρω, που την είχε παντρευτεί ο Σπύρος Ρώσσης, τη γυναίκα του Χρήστο Κόκκορη, την Τσιέβω και τη Χάιδω, σύζυγο του Κίτσιο Γκάτζια (Σιαμέτια). Η Χάιδω ήταν κόρη του Λάμπρου Σταύρου από το Καριώτι ».
γ. Ο Κίτσιο Κοντός, γεννήθηκε το 1920 στο Καριώτι :
« Μέσα στους άντρες και στις γυναίκες που κουβάλησαν τους έξι (6) νεκρούς Γερμανούς στρατιώτες από τη Σκάλα της Παραμυθιάς ήταν και η Χρηστοκοκκορίνα ( σύζυγος του Χρήστο Κόκκορη) και η κουνιάδα μου η Χάιδω, γυναίκα του Κίτσιο – Γκάτζια από τα Σιαμέτια. Οι γυναίκες αυτές στην Κατοχή είχαν κουβαλήσει από τα πλάγια πολλούς Έλληνες σκοτωμένους και τραυματίες Αντάρτες ».
δ. Ο Στέλιος Κόκκορης, γιος του Χρήστου Κόκκορη :
«Στις 24.09.1943 οι Αντάρτες είχαν σκοτώσει στην Τριόδα έξι (6) Γερμανούς. Εκεί είχε τα γκρέκια ο Νικόλα Γώγος, θείος μου από το μέρος της μάνας μου. Μαζί του την ημέρα αυτή ήμουνα κι εγώ με τις αδερφές μου Κωνστάντω και Αρετή (Μητρολώλαινα). Θυμάμαι το μέρος που ήταν σκοτωμένοι. Μετά τη μάχη οι Τούρκοι εμένα μαζί με τις αδερφές μου και με άλλους μάς βρήκαν στον ΄Αι Νικόλα και στη συνέχεια μάς μετέφεραν και μάς έκλεισαν στην αυλή του Δημοτικού Σχολείου της Παραμυθιάς… ».
Ο Βελλιανίτης Χρήστος Λώλος, συνταξιούχος δάσκαλος, σε κορφή του Κορύλα
Φωτό. (1) : Τη φωτ. μού την έστειλε ο αγαπητός Παναγιώτης Κ. Λώλος, γεωπόνος.
ε. Ο Χρήστος Λώλος, συνταξιούχος δάσκαλος στη Γερμανία, εγγονός του Χρήστου Κόκκορη :
« Όταν οι αντάρτες σκότωσαν τους έξι (6) Γερμανούς στρατιώτες στη Σκάλα της Παραμυθιάς, αγγάρεψαν για να τους μεταφέρουν στην Παραμυθιά, άντρες και γυναίκες από τα Σιαμέτια και τον ΄Αγιο Νικόλαο. Μέσα στις γυναίκες αυτές, ήταν και η γιαγιά μου, από την πλευρά της μάνας μου (σύζυγος του Χρήστο Κόκκορη). Η γιαγιά μου, που γελούσε πολύ σπάνια, όταν μού είπε για το πώς μετέφεραν τους έξι (6) νεκρούς Γερμανούς στρατιώτες, στη φράση ήταν “ εντελώς μπλέτσι “ (γυμνοί) , χαμογέλασε .
Αργότερα, στα τέλη περίπου της δεκαετίας του 1950 ήρθαν στην Παραμυθιά Γερμανοί και με χάρτες βρήκαν το μέρος του ενταφια-σμού τους. Το μέρος αυτό ήταν τότε ένα μικρό σιαδάκι, αριστερά του αυτοκινητόδρομου που κατεβαίνει από το κέντρο της Παραμυθιάς για Γλυκή και Πάργα, βορειοανατολικά της ΄Ενωσης της Παρα-μυθιάς και απέναντι, περίπου, από το σπίτι του Σέρπη. Εκεί, με βάση τους χάρτες, που είχαν πάνω σημειωμένο το μνήμα του κάθε Γερμανού σκοτωμένου στρατιώτη, μέτρησαν, έσκαψαν, έβγαλαν τα οστά τους και, αφού τα τοποθέτησαν σε καθαρά ξύλινα κιβώτια, τα μετέφεραν στη Γερμανία ».
Η Τσιέβω (Παρασκευή) – σύζυγος του Χρήστο Κόκκορη – μπροστά στο γίκο της εγγονής της Γιαννούλας Δημητρίου Λώλου (Βέλλιανη).
Φωτό. (2) : Τη φωτό. μου την έστειλε ο γεωπόνος Παναγιώτης Κωνσταντίνου Λώλος
Η Τσιέβω, ενώ στις 25 Σεπτέμβρη του 1943 μετέφερε, φορτωμένη μαζί με άλλες και άλλους τους έξι (6) σκοτωμένους Γερμανούς στρατιώτες, στις 27 του ιδίου μηνός θρήνησε τον άντρα της, που έπεσε από τις σφαίρες των μουσουλμάνων Τσάμηδων στην αυλή της εκκλησίας του Αγίου Νικολάου, ομώνυμου συνοικισμού της Παραμυθιάς.
(Την Πέμπτη 25.09.2020 θα αναρτηθεί : Οι φονευθέντες την 27η Σεπτέμβρη 1943: Χρήστος Κόκκορης, Βασίλης Μπρέστας και Βασιλική, σύζυγος του Γιάννη Παππά )
Κατηγορία/ες: Απόψεις, Επικαιρότητα
