Άποψη: Η Ανακήρυξη της Ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης
Δημοσιεύθηκε 30/10/2018 | Από user | Σχολιάστε
Γράφει ο Γιώργος Γκορέζης*
Ο πόλεμος των ανακοινώσεων μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας καλά κρατεί. Λάδι στη φωτιά έριξε ο προκλητικός σύμβουλος του Τούρκου προέδρου, Γιγίτ Μπουλούτ, εκτοξεύοντας εκ νέου απειλές ότι σε περίπτωση πολεμικής σύρραξης με την Ελλάδα, η Τουρκία θα την καταστρέψει μέσα σε τρεις με τέσσερες ώρες. Ειδικότερα, όπως μετέδωσε Τούρκος δημοσιογράφος, παραθέτοντας σχετικό βίντεο στο twitter, ο γνωστός για τις επιθέσεις του κατά της χώρας μας σύμβουλος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν μιλώντας σε τουρκικό τηλεοπτικό σταθμό, ανέφερε πως «η Ελλάδα θα καταστραφεί εντός τριών έως τεσσάρων ωρών, αν διεξάγει πόλεμο εναντίον της Τουρκίας».
Και όμως οι Έλληνες δεν έχουμε παρά να στηρίξουμε τις ελπίδες μας στο Διεθνές Δίκαιο, όπως αυτό απορρέει από το Νέο Δίκαιο για τη θάλασσα, που υπογράφηκε την 16-11-94 από 117 κράτη στην Ιαμική. Οι βασικές ρυθμίσεις του εξακολουθούν να είναι ευνοϊκές και έχουν ως εξής :
Αιγιαλίτιδα ζώνη: Το πλάτος της μετρημένο από την ακτή μπορεί να φθάσει μέχρι τα 12 ν.μ. και αυτό ιδιαίτερα ευνοεί την χώρα μας. Διατηρούμε τα 6 ν.μ.
Συνορεύουσα ζώνη: Σύμφωνα με το νέο δίκαιο η συνορεύουσα ζώνη μπορεί να επεκτείνεται μέχρι 24 ν.μ., μετρημένη μετά την αιγιαλίτιδα ζώνη.
Αποκλειστική οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ): Η ΑΟΖ έχει κατά το νέο δίκαιο έκταση 200 νμ (για την ακρίβεια 188 νμ, εάν αφαιρέσουμε τα 12 νμ της αιγιαλίτιδας ζώνης). Μέσα στην ζώνη αυτή το παράκτιο κράτος ασκεί όλα τα κυριαρχικά δικαιώματα, που ασκεί στην υφαλοκρηπίδα, για έρευνα και εκμετάλλευση των φυσικών πόρων.
Με βάση τον διεθνή αυτό νόμο η Ελλάδα μπορούσε επί δεκαετίες τώρα να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, πράγμα που θα επέλυε δια παντός τα προβλήματα της με τους Τούρκους. Η Τουρκία, που πρόβλεψε έγκαιρα την απειλή, δήλωσε πως μια τέτοια ενέργεια θα αποτελούσε αιτία πολέμου.
Με τον Νόμο 2674 στις 20 Μαίου 1982 η Τουρκία καθιέρωσε τα χωρικά της ύδατα και εναέριο υπερκείμενο χώρο στα 6 Ναυτικά Μίλια, και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών στις 2 Ιουνίου 1982 διακήρυξε ότι στη Μαύρη Θάλασσα και στη Μεσόγειο το όριο των χωρικών υδάτων φθάνει στα 12 Ναυτικά Μίλια. Η Ελλάδα με τον Αναγκαστικό Νόμο 230 στις 17 Σεπτεμβρίου 1936, είχε καθορίσει χωρικά ύδατα 6 Ναυτικών Μιλίων, ενώ με το Προεδρικό
Διάταγμα υπ’ αριθ. 12 στις 18 Σεπτεμβρίου 1931, καθορίζει εύρος εναερίου χώρου 10 Ναυτικά Μίλια, επειδή τα θέματα αεροπλοΐας και η Εθνική της Ασφάλειά απαιτούν ευρύτερη ζώνη αυτής των 6 Ναυτικών Μιλίων, για την έγκαιρη προειδοποίηση επίθεσης.
Η Άγκυρα από το 1974 εξακολουθεί πεισματικά να μην αποδέχεται το Δίκαιο της θαλάσσης και να αμφισβητεί εμπράκτως ότι τα νησιά ανατολικά από τη μέση γραμμή του Αιγαίου έχουν ελληνική κυριαρχία. Κι’ αυτό ενώ η ιδία έχει οριοθετήσει τη δική της ΑΟΖ στη Μαύρη Θάλασσα, αποδεχόμενη τον κανόνα. Στόχος και επιδίωξη της είναι να ακυρώσει τα ελληνικά επιχειρήματα περί υφαλοκρηπίδας των νησιών, και «να παγώσει» την εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων εντός της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Για τη χώρα μας το Καστελλόριζο αποκτά κρίσιμη σημασία, επειδή ουσιαστικά διαμορφώνει τον χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου αναφορικά με τον έλεγχο του εναερίου χώρου, αλλά κυρίως στο επίπεδο της ΑΟΖ. Η ύπαρξη του εξασφαλίζει την επαφή της ελληνικής (όταν θα δημιουργηθεί) με την κυπριακή ΑΟΖ. Οι δύο αυτές παρεμβάλλονται μεταξύ τουρκικής και αιγυπτιακής, γεγονός που περιορίζει σημαντικά την τουρκική ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Άγκυρα το αμφισβητεί, παρ’ ότι το Δίκαιο της
Θάλασσας προβλέπει ρητά ότι κατοικημένα νησιά, όπως το Καστελλόριζο, έχουν δικαίωμα ΑΟΖ.
Η Κυπριακή Δημοκρατία δημιούργησε τη δική της ΑΟΖ, συνάπτοντας συμφωνίες οριοθέτησης με την Αίγυπτο, τη Λιβύη και τον Λίβανο, ενώ η Αθήνα, παρά την πίεση των μεγάλων πετρελαϊκών εταιριών, αδρανεί, για να μην προκαλέσει την αντίδραση της Άγκυρας. Αλλά έτσι υπάρχει κίνδυνος να δημιουργηθεί ένα status quo απώλειας κυριαρχικών δικαιωμάτων μας στο Αιγαίο.
Τελευταία η Αθήνα άρχισε συνομιλίες με την Αίγυπτο και τη Λιβύη για τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης των ΑΟΖ. Η δυναμική των γεωστρατηγικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο υποχρεώνει την Ελληνική Κυβέρνηση να πάρει σημαντικές αποφάσεις στον ενεργειακό τομέα, προστατεύοντας ζωτικά εθνικά συμφέροντα. Να διευκρινίσουμε ότι είναι άλλο πράγμα η ανακήρυξη της ΑΟΖ, που μπορεί να γίνει μονομερώς από τα κράτη που έχουν υπογράψει και έχουν αποδεχτεί το Δίκαιο της Θαλάσσης του 1982 (135 κράτη- μέλη του ΟΗΕ το έπραξαν) και άλλο θέμα η οριοθέτηση της ΑΟΖ, που απαιτεί συμφωνία των ενδιαφερομένων κρατών.
Πρόσφατα η χώρα μας φέρεται έτοιμη να ανακηρύξει Αιγιαλίτιδα Ζώνη 12 Ναυτικών Μιλίων για την περιοχή του Ιονίου, προοίμιο της μονομερούς ανακήρυξης της ΑΟΖ στην περιοχή αυτή. Ενώ δύναται βάσει του Δικαίου της Θάλασσας να ανακηρύξει Αιγιαλίτιδα Ζώνη και ΑΟΖ για όλη την επικράτεια της, καταθέτοντας στον ΟΗΕ τις σχετικές συντεταγμένες, πράγμα που θα φέρει σαφή «περιχαράκωση» του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου της.
Διακατεχόμενοι από το σύνδρομο της τουρκοφοβίας είμαστε η μόνη χώρα, από όλα τα κράτη που υπέγραψαν το Νέο Δίκαιο της Θαλάσσης, που δεν ανακηρύξαμε την δική μας ΑΟΖ. Ορισμένοι έλληνες διπλωμάτες εκφράζουν επιφυλάξεις, και υποστηρίζουν ότι η ύπαρξη αποδυναμωμένων παραγόντων ισχύος σ’ ότι αφορά την οικονομία και τη στρατιωτική ισχύ, καθώς και η μακροχρόνια πολιτισμική, αξιακή και θεσμική αποδόμηση μιας χώρας συνιστούν τρωτά σημεία, όχι μόνο για το διεθνή της ρόλο και τη διαπραγματευτική της ικανότητα, αλλά και για την αναζωπύρωση ξένων διεκδικήσεων σε βάρος των κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Κατά άλλους όλα τα ανωτέρω δυσμενή στοιχεία αναιρούνται αν η Κυβέρνηση εξασφαλίσει την υποστήριξη της Γερμανίας, εκτός από την θεωρούμενη ως βεβαία υποστήριξη του Ισραήλ και τελευταία των ΗΠΑ, οπότε αλλάζουν και οι συσχετισμοί ισχύος υπέρ της Ελλάδας.
Σύμφωνα με άλλους μελετάται από τους αρμοδίους η ανακήρυξη και οριοθέτηση της ΑΟΖ σε πρώτη φάση μεταξύ της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ. «Αν εκμεταλλευτούμε τα νέα γεωστρατηγικά δεδομένα και προχωρήσουμε χωρίς ιδεοληψίες σε μια συνεργασία με την Ελλάδα και το Ισραήλ, η αναπτυξιακή προοπτική θα είναι τεράστια», δήλωσε ο πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης. Επίσης το Ισραήλ έχει προτείνει την ενοποίηση των FIR και συνακόλουθα και των ΑΟΖ (αυτών που έχουν ανακηρυχθεί από Ισραήλ και Κύπρο και αυτής που σκοπεύει να ανακηρύξει η Ελλάδα) σε ότι αφορά την εναέρια επιτήρηση και προστασία των ΑΟΖ ακόμη και με στρατιωτικά μέσα.
Μετά από τόσα χρόνια απραξίας μας από τις μόνιμες αντιδράσεις της Τουρκίας, η χώρα μας συνειδητοποίησε επί τέλους ότι το θέμα της ΑΟΖ δεν είναι μόνο ένα πρόβλημα, αλλά ένας ολόκληρος
προβληματισμός που πρέπει να έχει απαραίτητα η πατρίδα μας, αν θέλει να ενσωματώσει τα νέα δεδομένα που καθορίζουν το παγκόσμιο γίγνεσθαι. Το θέμα απασχόλησε προεκλογικά στο παρελθόν και το κόμμα της ΝΔ, και η ανακήρυξη της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης αποτέλεσε προεκλογική εξαγγελία του κ. Α. Σαμαρά που φαίνεται ότι δεν πρόλαβε να υλοποιήσει.
Η παρούσα ελληνική κυβέρνηση πρέπει επιτέλους να αντιληφθεί ότι η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη είναι ένα στρατηγικό άνοιγμα, ικανό ν’ αλλάξει τα δεδομένα που μας ταλανίζουν. Δημιουργεί νέο πλαίσιο για τη στρατηγική διαχείριση της κρίσης. Γι’ αυτό το λόγο, η οποιαδήποτε επιπλέον καθυστέρηση της θέσπισης της αποτελεί όντως ένα έγκλημα ειρήνης. Ο λαός μας υποφέρει και δεν έχει άλλες προοπτικές. Η ΑΟΖ του επιτρέπει να βρει το μονοπάτι της εξόδου από την κρίση και να δημιουργήσει το πεδίο της ανάκαμψης και της δράσης.-
*Ο Γιώργος Γκορέζης είναι υποστράτηγος ε.α., συγγραφέας, απόφοιτος της Σχολής Διοικήσεως και Επιτελών Αμερικής.-
Στοιχεία επικοινωνίας:
e-mail : [email protected]
Web : ggore.wordpress.com
Κατηγορία/ες: Απόψεις
