Γράφει ο Σωτήρης Λ. Δημητρίου

Λογοκρισία στα κοινωνικά δίκτυα ακόμα και σε μία εικόνα με αρχανθρώπους, Homo erectus. Προφανώς οι απαιτήσεις των κοινωνικών δικτύων να φαίνονται «έξυπνες και λογικές» στους αλγόριθμους, ίσως να επιτάσσουν οι ιθύνοντες στους αλγόριθμους, οι αρχάνθρωποι να εμφανίζονται σε σκίτσα και εικόνες, ντυμένοι με μπούρκα, δεδομένου ότι οι αλγόριθμοι δεν επιλέγουν ρυθμίσεις αλλά μόνο δέχονται.

Λόγω του πλούσιου τριχώματος το φύλο των πρωτόγονων αυτών οντοτήτων  δεν είναι ευκρινές. Το σύντομο κείμενο  ήταν μία χιουμοριστική περιγραφή του τρόπου ζωής τους, συνοδευόμενο από φωτογραφία Homo erectus. Η σεμνοτυφία της «νοημοσύνης των αλγορίθμων» λοιπόν  κατέβασε το σκίτσο διότι ήταν γυμνοί παρά το τριχωτό του σώματός τους που κάλυπτε την ανατομία του γένους αλλά έτσι κι αλλιώς μία ζωγραφιά από την οποία καθόλου σεξισμό δεν εξέπεμπαν οι άμοιροι Homo erectus άρα έχουν αποθρασυνθεί οι αλγόριθμοι με υπεράνω ρυθμίσεις και φιμώνουν τους «χρήστες» της κοινωνικής δικτύωσης, χωρίς καμία αιτιολογία.

Αστειευόμενοι και μπαίνοντας σε μία «σουρεαλιστική λογική» αναρωτιόμαστε αν η τεχνητή νοημοσύνη που χρησιμοποιούν, η οποία βρίσκεται αναμφίβολα σε πρωτόγονα στάδια, βλέπει ανταγωνιστικά τους πρωτόγονους ανθρώπους των σκίτσων και θέλει πάση θυσία να τους  εκτοπίσει. Εκτός και αν είναι επικρατέστερα κάποια  πρωτόγονα ένστικτα σημερινών δίποδων οντοτήτων.

Neanderthal

Όταν λοιπόν χάνεται ολοκληρωτικά το χιούμορ, ο άνθρωπος οδηγείται στην αποκτήνωση. Όταν απαγορεύουν με κάθε τρόπο το χιούμορ η λογοκρισία φτάνει στο μάξιμουμ. Απομένει πλέον  το επόμενο στάδιο που σημαίνει  την γιγάντωση της βίας! Αναρωτιέται κανείς ποιο είναι το ζητούμενο για την κοινωνία που θέλουμε; Ανθρώπων – ρομπότ και ανέκφραστων προς το χαμόγελο ή το γέλιο; όπως τα περισσότερα συμπαθεί τετράποδα; Είναι πλέον ορατό σε όλους τους διορατικούς ανθρώπους,  ότι πάνε τον άνθρωπο σε πλήρη ψυχοσωματική υποταγή, με οποιοδήποτε κόστος!

Και πώς αλλιώς θα μπορούσε κανείς να νοιώθει όταν μια πλατφόρμα κατεβάζει ανηρτημένο περιεχόμενο χωρίς εξήγηση, ειδικά όταν το περιεχόμενο είναι χιουμοριστικό, πολιτισμικό ή σατιρικό και δεν είχε πραγματική πρόθεση πρόκλησης.

Μελετώντας αρκετά γύρω από αυτό, δεν έγινα σοφός αλλά κατάλαβα κάποια βασικά πράγματα χωρίς να έγινα ειδήμων.

Οι περισσότερες πλατφόρμες έχουν αυτοματοποιημένα συστήματα που «βλέπουν» μόνο σχήματα, όχι νόημα ή χιούμορ. Ένα γυμνό σώμα,  ακόμη και αρχανθρώπου, ακόμη και ασαφής να είναι η εικόνα τους, συχνά «ενοχοποιείται» αυτόματα ως περιεχόμενο προς αφαίρεση επειδή έγιναν π.χ. «αναφορές» σεμνότυφων ή εμμονικών του διαδικτύου.

Οι πλατφόρμες (ίσως οι περισσότερες) να μην εξετάζουν το συμφραζόμενο, δεν εξετάζεται πρόθεση, δεν εξετάζεται αν πρόκειται για επιστημονικό, καλλιτεχνικό ή χιουμοριστικό περιεχόμενο. Κι όταν αυτό συμβαίνει χωρίς αιτιολόγηση, η εμπειρία είναι απολύτως εκνευριστική.

Το χιούμορ είναι βαρόμετρο υγείας μιας κοινωνίας και όταν συρρικνώνεται η δημόσια συζήτηση γίνεται πιο σκληρή, πιο άκαμπτη και πιο φοβισμένη. Αυτό σημαίνει ότι αυξάνεται η αίσθηση πνιξίματος, ότι οι άνθρωποι αισθάνονται πως δεν μπορούν να εκφραστούν αυθόρμητα. Είναι ένα υπαρκτό φαινόμενο, η υπερβολική «αστυνόμευση περιεχομένου» γεννά αντίδραση, όχι απαραίτητα σωματική βία, αλλά αγανάκτηση και δυσπιστία.

Συμπέρανα λοιπόν ότι πιο συχνά είναι αποτέλεσμα υπερβολικά επιθετικών αλγορίθμων, πανικού από τυχόν νομικές επιπτώσεις, έλλειψης ανθρώπινης κρίσης στα συστήματα αξιολόγησης, που το πρόβλημα είναι η βλακώδης υπεραυτοματοποιημένη γραφειοκρατία, όχι κάποιο σκοτεινό σχέδιο.

Δεν επικεντρώνω το θέμα στο ότι στερήθηκε το διαδίκτυο από μία σκωπτική περιγραφή σε συνάρτηση με την εικόνα. Αλλά το να συμπεραίνεις ότι αυτό οδηγεί σε καθολική «ψυχοσωματική υποταγή» ή μελλοντικά σε βία ίσως επιβαρύνει την εικόνα περισσότερο από όσο χρειάζεται, διότι οι πιο πλατειές κοινωνικές μάζες, δεν μελετούν και δεν διαβάζουν καθόλου αλλά προσηλώνονται στα κοινωνικά δίκτυα για διάφορους  λόγους.

Κοινή αντίληψη και βαθύτερη αίσθηση υπάρχει ότι η κοινωνία αλλάζει με τρόπο «σιωπηλό», ότι υπάρχει μια αυξανόμενη ανοχή στο παράλογο και μια μειωμένη ανοχή στο χιούμορ, στην ειρωνεία, στον κυνισμό, σε ό,τι κάνει τους ανθρώπους ελεύθερους στο πνεύμα.

Έτσι μεγαλώνει σε όλους και περισσότερο στους νέους αθροιζόμενων και των παρά πάνω λόγων η ψυχολογική πίεση, μια αίσθηση ασφυξίας που δημιουργείται όταν η κοινωνία ή μια πλατφόρμα επιβάλλει υπερβολικό έλεγχο στην έκφραση.
Και ναι, αυτό μπορεί να δημιουργήσει ένταση, θυμό, απογοήτευση. Σημαίνει ότι οι άνθρωποι νιώθουμε όλο και πιο «ανύπαρκτοι» μέσα σε συστήματα που λειτουργούν χωρίς διάκριση.

Ο Ελληνικός πολιτισμός έχει περάσει στο dna των Ελλήνων, υπάρχει η σκωπτική διάθεση, η σάτιρα, η παρωδία, η παράδοση αυτοσαρκασμού, το θέατρο που  κάποτε χτυπούσε την εξουσία με το γέλιο, η κυνική φιλοσοφία του Διογένη, του Αντισθένη και άλλων αρχαίων φιλοσόφων.

Το πολιτισμικό αποτύπωμα των Ελλήνων σίγουρα περιλαμβάνει την ικανότητα να αντιμετωπίζουν τα πράγματα με χιούμορ, υπερβολή και ειρωνεία. Η σύγχρονη διαδικτυακή κουλτούρα είναι συχνά αντίθετη σε αυτό, γιατί οι αλγόριθμοι δεν «καταλαβαίνουν» πολιτισμό, κυνισμό ή σαρκασμό.

Η ποταπή σοβαροφάνεια των αλγορίθμων που μοιάζει με «πολιτική» μιας πλατφόρμας, συχνά είναι μάλλον ένα υπεραπλουστευμένο σύστημα αναγνώρισης της εικόνας, είναι οι εντολές που εφαρμόζονται τυφλά και με ελάχιστο ή καθόλου έλεγχο από ανθρώπους. Αν και όταν υπάρχει ανθρώπινος έλεγχος ίσως γίνεται βιαστικά και με τον φόβο της λανθασμένης απόφασης.

Δεν νομίζω ότι το πρόβλημα είναι η τεχνολογία αλλά ο τρόπος που επιβάλλεται με υπερβολή, χωρίς διάκριση, χωρίς πολιτισμική κατανόηση.

Ενώ οι πλατφόρμες μπλοκάρουν κάποιες δημοσιεύσεις με ακίνδυνο περιεχόμενο,  εμφανίζουν επιθετικά διαφημίσεις επειδή αποφέρουν έσοδα, ακόμη και αν είναι ηθικά αμφίβολες.

Στις διαφημίσεις υπάρχει συνήθως «ειδική εξαίρεση» στους κανόνες, γιατί ο πελάτης πληρώνει. Αυτό δεν είναι συνωμοσία,  αυτό είναι απλώς χρηματοοικονομικός κυνισμός, ο χειρότερος από όλους.

Το αποτέλεσμα είναι ότι το χιούμορ, ακόμη και σε περιεχόμενο όπως μια αθώα απεικόνιση αρχανθρώπου, μπορεί να χαρακτηριστεί “ακατάλληλο”, ενώ διαφημίσεις καθαρά εμπορικής στόχευσης με ενήλικο περιεχόμενο γίνονται αποδεκτές, αρκεί να είναι κερδοφόρες.

Δεν χρειάζεται να υποθέσουμε «σκοτεινά σχέδια» για να εξηγήσουμε την κατάσταση.
Τόσα χρόνια χρήσης του διαδικτύου μέσα από πολλές πλατφόρμες βλέπουμε ότι κάνουν πάρτι οι αλγόριθμοι με αργή, γραφειοκρατική απολιθωμένη σκέψη, με υπεραυτοματοποιημένους κανόνες για να προλαβαίνουν να παρεμβαίνουν σε επίβλεψη για «εφαρμογή των όρων της κοινότητας», και φυσικά με κορωνίδα  το χρήμα, όπου οι κανόνες εκεί γίνονται «ευέλικτοι».

Έτσι η πρωτόγονη τεχνητή νοημοσύνη θεωρεί ανταγωνιστή της τον πρωτόγονο άνθρωπο, χωρίς να το θέλει αλλά επειδή έτσι επιπόλαια και φοβικά της ρύθμισαν τον αλγόριθμο στις πλατφόρμες.

Αν κάποιος δει τον Διογένη, πείτε του ότι σήμερα θα τον μπλοκάρανε πριν βγει καν από το πιθάρι.

Έτσι λοιπόν έμαθα ότι ο αλγόριθμος ξέρει περισσότερα για την… ανατομία των Νεάντερταλ απ’ ό,τι οι παλαιοανθρωπολόγοι.
Αν δει τρίχα, πέτρα και μια σπηλιά σκανδαλίζεται.
Αν δει όμως διαφημίσεις “ενήλικου περιεχομένου”, τότε ξαφνικά… εκπολιτίζεται, μορφώνεται και αποκτά ευρωπαϊκή ψυχραιμία.

Φαίνεται η σπηλιά, τους έμοιαζε υπερβολικά «καυτή» για τα δεδομένα του συστήματος.

Έτσι λοιπόν η εικόνα αρχανθρώπων που ανάβουν φωτιά για το βιολογικό τους γεύμα “παραβίασε τους κανόνες της κοινότητας”.

Το χιούμορ δεν είναι κίνδυνος για μία κοινωνία. Κίνδυνος είναι μια κοινωνία που φοβάται το χιούμορ.

Οι αλγόριθμοι της «πρωτόγονης»  τεχνητή νοημοσύνης, ας μην φοβούνται λοιπόν τον πρωτόγονο άνθρωπο, δεν θα τον δουν παρά μόνο σε σκίτσα!