Όπως όλοι γνωρίζουμε, η Ήπειρος ήταν ο μεγάλος πρωταγωνιστής του ΕΠΟΥΣ του 1940. Από άκρη σε άκρη της Λαός, Στρατός πολέμησαν για τη Λευτεριά του τόπου μας. Μέσα σε αυτό το κομμάτι της Αντίστασης του Ελληνισμού είναι και η Θεσπρωτία.
Ενδεχομένως αρκετοί δεν γνωρίζουν ότι το πρώτο πέρασμα, η 1η εισβολή των ΙΤΑΛΩΝ στην ΕΛΛΑΔΑ είναι ο χώρος της Θεσπρωτίας. Το ένα σημείο εισόδου είναι η Πόβλα (ΑΜΠΕΛΩΝΑ) και το άλλο η ΣΑΓΙΑΔΑ. Στις 22 Νοεμβρίου 1940, όταν πήραμε την Κορυτσά εκδιώκοντας τους Ιταλούς μέσα στα εδάφη της Βορείου Ηπείρου, οι Ιταλοί ήταν ακόμη στην περιοχή της ΠΛΟΚΙΣΤΑΣ και στο ΓΚΕΛΙΛΗ. Η Διαταγή ήταν να εκδιωχθούν το συντομότερο δυνατόν από τα εδάφη μας!!!
Τότε έγινε η μεγάλη μάχη της ΠΛΟΚΙΣΤΑΣ. Το ΙΙ/39 Τάγμα Ευζώνων Μεσολογγίου με έδρα της Διοίκησης το Δημοτικό Σχολείο Βαβουρίου (Πλατάνου) και παράλληλα το 3/12 Τάγμα Πατρών στο Γελίλη γράφουν την δική τους ΙΣΤΟΡΙΑ. Έγινε από τις 23 έως τις 27 Νοεμβρίου 1940 μία από τις μεγαλύτερες μάχες του έπους. Όλες οι γυναίκες των Αχουρίων και των γειτονικών χωριών, ακόμη και μικρά παιδιά, συμμετείχαν στον Αγώνα, μεταφέροντας τρόφιμα, πολεμοφόδια, ακόμη και τραυματίες του πεδίου της μάχης.
Οι παλαιοί κάτοικοι της περιοχής το γνώριζαν, όμως οι νέοι δεν ξέρουν τίποτα. Ο Δήμος Φιλιατών ανέλαβε την πρωτοβουλία να αναδείξει και να τιμήσει του αγωνιστές αυτούς εορτάζοντας και καθιερώνοντας κάθε χρόνο το τελευταίο Σαββατοκύριακο του Νοεμβρίου τον ΕΟΡΤΑΣΜΟ της Μάχης στην ΠΛΟΚΙΣΤΑ, στο χωριό ΠΛΑΤΑΝΟΣ, όπου στο Δημοτικό Σχολείο του χωριού ήταν η έδρα του ελληνικού Στρατού.
Ο ΔΗΜΟΣ ΦΙΛΙΑΤΩΝ, το Δ.Δ. ΠΛΑΤΑΝΟΥ και η ΑΔΕΛΦΟΤΗΤΑ ΠΛΑΤΑΝΟΥ ετοίμασαν μία Πανθεσπρωτική ανεπανάληπτη Εορτή, αντάξια αυτών που πολεμήσανε, καθώς κατέφθασαν στον τόπο μας ως προσκυνητές απόγονοι των Αγωνιστών Πολεμιστών της μάχης από όλη την ΕΛΛΑΔΑ, για να αποτίσουν φόρο τιμής στην μνήμη των Αγωνιστών.
Με την ευκαιρία αυτή, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο το βράδυ και η παρουσίαση του βιβλίου «Η ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ ΣΤΟ ΕΠΟΣ ΤΟΥ 1940 – Η ΜΑΧΗ ΤΗΣ ΠΛΟΚΙΣΤΑΣ», του καθηγητή και συγγραφέως Γεωργίου Κουρκούτα το οποίο προσφέρει σπάνιες μαρτυρίες και γεγονότα για την ιστορία του τόπου μας κατά το έπος του 1940.
