Η διαδρομή του έργου καταλήγει εδώ, στο Φλωροβούνι. Εδώ είναι ο κόμβος που ενώνει την Ελλάδα με την Ιταλία. και προβλέπεται ο σταθμός συμπίεσης του αγωγού Poseidon, που διασυνδέει την Ελλάδα με την Ιταλία.

Αυτό σημαίνει ότι, τεχνικά και θεσμικά, η περιοχή μας είναι το «φυσικό τελείωμα» του έργου και ο κόμβος της συνέχειας προς την ευρωπαϊκή αγορά αερίου. Άρα, κάθε πολιτική αναζωπύρωση της συζήτησης για τον EastMed, πρακτικά επαναφέρει και τον ρόλο της Θεσπρωτίας στο επίκεντρο. Αυτό σημαίνει ότι, αν το έργο προχωρήσει, έρχονται συνεργεία, προμήθειες, συντήρηση για χρόνια.

Το ερώτημα δεν είναι «αν μας αφορά». Μας αφορά άμεσα. Το ερώτημα είναι πώς θα το αξιοποιήσουμε.

Από διάδρομος διέλευσης… σε κόμβο αξίας

Η Θεσπρωτία δεν πρέπει να είναι απλώς ένας διάδρομος όπου «περνάει» μια γραμμή στο χάρτη. Ο στόχος μας πρέπει να είναι να γίνει κόμβος αξίας: να μείνουν εδώ υποδομές, μόνιμες θέσεις εργασίας, τεχνογνωσία, ροές εφοδιαστικής, παραγγελίες σε τοπικούς προμηθευτές και συμμέτοχη της τοπικής οικονομίας στους κύκλους συντήρησης για δεκαετίες.

Για να συμβεί αυτό, τίποτα δεν θα γίνει αυτόματα. Σε έργα τέτοιου μεγέθους, αν δεν υπάρχει τοπική προετοιμασία, όροι στις συμβάσεις, θεσμοί παρακολούθησης και ισχυρή πολιτική διεκδίκηση, το μεγαλύτερο μέρος της αξίας απορροφάται από μεγάλες, εκτός νομού, εταιρείες. Η δική μας δουλειά είναι να μετατρέψουμε την αναπόφευκτη «διέλευση» σε τοπική ανάπτυξη.

Τι μπορούμε να κερδίσουμε – με λόγια καθημερινά

1. Σταθερές δουλειές: Όχι μόνο στα εργοτάξια. Κυρίως στις μόνιμες ανάγκες λειτουργίας και συντήρησης. Μιλάμε για χειριστές, τεχνικούς, ηλεκτρολόγους, ανθρώπους ασφάλειας, αποθήκες, μεταφορές.

2. Χρήμα που μένει στον τόπο: Υλικά, υπηρεσίες, ασφάλεια, καθαρισμοί, μικροεργασίες, καύσιμα, φιλοξενία. Χρήματα που δεν θα φεύγουν όλα σε Ιωάννινα, Αθήνα και εξωτερικό.

Αναβάθμιση ρόλου: Η Θεσπρωτία από «διάδρομος» μπορεί να γίνει κόμβος.

Αυτό φέρνει κύρος, επενδύσεις, και μας δίνει φωνή στα κέντρα αποφάσεων

Τέσσερεις πυλώνες πολιτικής για μετρήσιμο όφελος

1) Μόνιμη Τεχνική Έδρα Συντήρησης & Λειτουργίας στη Θεσπρωτία

Ο αγωγός δεν είναι έργο «φτιάξ’ το και έφυγες». Θέλει συνεχή παρακολούθηση, ελέγχους, προσωπικό ασφάλειας, ετοιμότητα για επεμβάσεις. Η διεκδίκηση έδρας συντήρησης/operations στην περιοχή μας δημιουργεί σταθερές, εξειδικευμένες θέσεις (μηχανικοί, τεχνικοί, HSE, πληροφορική), σταθερή ετήσια δαπάνη στην τοπική αγορά και ενισχύει το ειδικό βάρος της Θεσπρωτίας στον ενεργειακό χάρτη της χώρας. Αν δεν το ζητήσουμε τώρα, θα το πάρει κάποια άλλη πόλη, όπως τα Ιωάννινα ή η Πάτρα.

2) Ρήτρα Τοπικής Συμμετοχής 20–30% σε εργολαβίες και προμήθειες

Στις συμβάσεις κατασκευής και λειτουργίας πρέπει να ενταχθεί σαφής ρήτρα ποσοστώσεων για τοπικούς εργολάβους, τεχνικά συνεργεία και προμηθευτές. Αυτό δεν είναι «επιθυμία». Είναι εργαλείο πολιτικής για να μείνει χρήμα στον τόπο: να δουλέψουν οι επιχειρήσεις μας, να αποκτήσουν εμπειρία στα μεγάλα έργα και να εξελιχθούν. Χωρίς ρήτρα, η δαπάνη θα φύγει σχεδόν ολόκληρη εκτός νομού.

3) Σχολή/Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Εξειδικευμένων Τεχνικών στη Θεσπρωτία

Δεν γίνεται να περνά ένα τέτοιο έργο και οι νέοι μας να μένουν θεατές. Με σύμπραξη ΔΕΠΑ–Πανεπιστημίων–ΟΑΕΔ/ΔΥΠΑ δημιουργούμε πρόγραμμα κατάρτισης για τεχνικούς ενεργειακών υποδομών, ελέγχου πίεσης, ανίχνευσης διαρροών, αυτοματισμών και βιομηχανικής ασφάλειας. Όποιος εκπαιδευτεί εδώ, είναι πολύ πιο πιθανό να δουλέψει εδώ. Το πρόγραμμα μπορεί να στεγαστεί σε υφιστάμενες υποδομές, με πρακτική άσκηση σε συνεργεία του έργου.

Έχουμε νέους με όρεξη. Χρειάζεται να τους δώσουμε τα σωστά εργαλεία.

Προτείνω ένα Κέντρο Εκπαίδευσης στην Ηγουμενίτσα, στους χώρους που κάποτε ήταν τα ΤΕΙ. Με τη ΔΥΠΑ, τα Πανεπιστήμια Ιωαννίνων και Πατρών, και τη στήριξη της ΔΕΠΑ/IGI:

• Ετήσιο πρόγραμμα με θεωρία, εργαστήρια και πρακτική για τρεις κατευθύνσεις:

Λειτουργία σταθμών, Συντήρηση, Ασφάλεια/Ακεραιότητα αγωγών.

• Προτεραιότητα στους κατοίκους της Θεσπρωτίας. Να δουλέψουν εδώ, στον τόπο τους.

Έτσι, όταν ανοίξουν τα εργοτάξια και οι μόνιμες θέσεις, δεν θα φέρνουν προσωπικό απ’ έξω. Θα έχουμε δικούς μας έτοιμους.

4) Ανταποδοτικά έργα με υπογραφή και χρονοδιάγραμμα

Η φιλοξενία κρίσιμων υποδομών στη Θεσπρωτία πρέπει να συνδεθεί με συγκεκριμένο πακέτο ανταποδοτικών:

ολοκλήρωση Περιφερειακού-Παράκαμψης προς Μαυρομάτι, αναβάθμιση του άξονα Ηγουμενίτσα–Πρέβεζα,

μαρίνας Ηγουμενίτσας

στοχευμένα έργα αντιπλημμυρικής/περιβαλλοντικής θωράκισης.

Όλα με δεσμευτικά χρονοδιαγράμματα. Δεν ζητάμε χάρη – ζητάμε δίκαιη ανταπόδοση.

Πότε θα δούμε κίνηση;

Αν το έργο πάρει μπρος, δεν θα έρθει σαν φίδι από την Ανατολή σιγά-σιγά. Θα γίνουν πολλά πράγματα ταυτόχρονα: υποθαλάσσιες εργασίες, χερσαία τμήματα, σταθμοί, βαλβιδοστάσια. Αυτό σημαίνει ότι η Θεσπρωτία θα δει δραστηριότητα νωρίς: μετρήσεις, προετοιμασίες, μικρά εργοτάξια, συμβάσεις φύλαξης, καθαριότητας, μεταφορών.

Αν είμαστε προετοιμασμένοι, θα μπούμε από την αρχή στο παιχνίδι. Αν όχι, θα τρέχουμε πίσω από τις εξελίξεις.

Θεσμική εγγύηση και κοινωνική συναίνεση

Για να μη βρεθούμε προ τετελεσμένων, χρειάζεται ένας μόνιμος μηχανισμός διαφάνειας και λογοδοσίας:

• Διαδημοτικό Παρατηρητήριο Κοινωνικής Απόδοσης του έργου, με συμμετοχή Δήμου Ηγουμενίτσας, Επιμελητηρίου, ΤΕΕ, επαγγελματικών/επιστημονικών συλλόγων και εκπροσώπων πολιτών. Αποστολή του: να παρακολουθεί την τήρηση των ρητρών τοπικής συμμετοχής, να δημοσιεύει τριμηνιαίες αναφορές, να εισηγείται διορθωτικές κινήσεις.

Τι ζητάμε – καθαρά και απλά

1. Έδρα λειτουργίας και συντήρησης εδώ. Να γραφτεί. Με οργανόγραμμα και θέσεις.

2. Μερίδιο για τον τόπο: τουλάχιστον 20–30% των προμηθειών και έργων να γίνονται από επιχειρήσεις της Θεσπρωτίας. Να δημοσιεύεται ανά τρίμηνο πόσα ευρώ έμειναν εδώ.

3. Εκπαίδευση στην Ηγουμενίτσα: να υπογραφεί τώρα το πρόγραμμα, για να είναι έτοιμοι οι πρώτοι άνθρωποι όταν ανοίξουν τα εργοτάξια.

4. Διαφάνεια: δημόσιος πίνακας (dashboard) με θέσεις εργασίας, προμήθειες, θόρυβο/ρύπανση, πρόοδο έργων. Όλα στο φως.

Ο κίνδυνος της αδράνειας

Ο διεθνής ενεργειακός χάρτης αλλάζει γρήγορα. Η Ευρώπη αναζητά ασφάλεια εφοδιασμού, εναλλακτικούς διαδρόμους, αλλά και μετάβαση. Αν εμείς καθυστερήσουμε, αν δεν καταθέσουμε συγκεκριμένες προτάσεις τώρα που διαμορφώνονται οι αποφάσεις, υπάρχει ορατός κίνδυνος να «κλειδώσουν» επιλογές αλλού. Η Θεσπρωτία θα ξαναμείνει με υποσχέσεις και ευκαιρίες «που πέρασαν».

Η ευθύνη των θεσμικών – και πρώτα του κοινοβουλευτικού μας εκπροσώπου

Εδώ χρειάζεται να είμαστε απολύτως καθαροί: η έγκαιρη δραστηριοποίηση είναι ευθύνη πρώτα του βουλευτή του νομού, έπειτα της Περιφερειακής Ενότητας Θεσπρωτίας και βέβαια του Δήμου Ηγουμενίτσας.

Ζητώ δημόσια:

1. Άμεση σύσταση διαπαραταξιακής ομάδας εργασίας (Βουλευτής–ΠΕ Θεσπρωτίας–Δήμος–Επιμελητήριο–ΤΕΕ) για τον σχεδιασμό του «Πακέτου Θεσπρωτίας» (operations hub, logistics, κατάρτιση, ρήτρες τοπικής συμμετοχής, ανταποδοτικά, περιβαλλοντική θωράκιση).

2. Επίσημη κατάθεση φακέλου διεκδίκησης στα αρμόδια Υπουργεία και προς τους φορείς του έργου, με τεχνικά τεκμήρια, ώριμες τοποθεσίες, εκτιμήσεις κόστους/οφέλους και χρονοδιάγραμμα.

3. Δημόσια δέσμευση για ρήτρα τοπικής συμμετοχής και για συγκεκριμένα ανταποδοτικά έργα, ώστε να γνωρίζει ο πολίτης τι διεκδικούμε και πότε.

Αυτό δεν είναι ζήτημα αντιπαράθεσης. Είναι ζήτημα συλλογικής αξιοπρέπειας και προνοητικότητας. Όταν ο χάρτης μας δίνει ρόλο, οφείλουμε να τον παίξουμε καλά.

Γιατί τώρα;

Γιατί τα μεγάλα έργα δεν περιμένουν. Άλλες λύσεις ενέργειας (π.χ. LNG) κερδίζουν χρόνο. Αν δεν είμαστε έτοιμοι σήμερα, αύριο θα έχουν κλειδώσει οι αποφάσεις αλλού.

Με λίγα λόγια: ή προλαβαίνουμε, ή χάνουμε.

Η Θεσπρωτία δεν ζητά ελεημοσύνη. Ζητά το μερίδιό της από ένα εθνικό έργο που περνά από τη γη της.

Και αυτό το μερίδιο κερδίζεται με έγκαιρη δράση, σοβαρότητα και ενότητα.

Η Θεσπρωτία έχει μάθει να παλεύει με το λίγο. Αυτή τη φορά, μπορεί να κερδίσει το πολύ – αρκεί να το ζητήσει σωστά και να το διεκδικήσει με σχέδιο.

Ο EastMed–Poseidon δεν είναι μόνος του λύση για όλα. Είναι όμως εργαλείο για να φέρουμε καλές δουλειές, να κρατήσουμε τους νέους μας, να βελτιώσουμε την καθημερινότητα στις γειτονιές μας και να δώσουμε ξανά ρόλο στον τόπο μας. να χτίσουμε ένα προφίλ νομού που παράγει αξία και συμμετέχει.

Ας το κάνουμε τώρα – για να μπορούμε αύριο να πούμε ότι, όταν ήρθε η σειρά μας, σταθήκαμε στο ύψος των περιστάσεων.