Απλή αναλογική ή ενισχυμένη αναλογική;
Δημοσιεύθηκε 07/06/2023 | Από user | Σχολιάστε
Γράφει ο Γιώργος Κ. Καπρινιώτης
Τα βασικά εκλογικά συστήματα είναι δύο, το πλειοψηφικό και το αναλογικό. Σύμφωνα με το πλειοψηφικό το κόμμα που έρχεται πρώτο σε κάθε περιφέρεια, λαμβάνει όλες τις έδρες, ενώ σύμφωνα με το αναλογικό κάθε κόμμα κερδίζει τις βουλευτικές έδρες, ανάλογα με τα ποσοστά που έλαβε σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Το πλειοψηφικό σύστημα έχει το πλεονέκτημα ότι έτσι σχηματίζονται ισχυρές και αυτοδύναμες κυβερνήσεις. Στην Ελλάδα έχουν εφαρμοστεί και τα δύο εκλογικά συστήματα. Παλιότερα η εκάστοτε κυβέρνηση, ανάλογα με τα συμφέροντά της, ψήφιζε για τις επόμενες εκλογές νέο εκλογικό νόμο. Για να μην τα πολυλογούμε, τελικά πέρασε στο Σύνταγμα τροπολογία που ορίζει ότι κάθε νέος εκλογικός νόμος θα εφαρμόζεται από τις μεθεπόμενες εκλογές.
Στη χώρα μας από τη μεταπολίτευση και μετά επικράτησαν διάφορα συστήματα ενισχυμένης αναλογικής. Βέβαια, σύμφωνα με τις αρχές του δημοκρατικού πολιτεύματος το σύστημα της απλής αναλογικής εκφράζει περισσότερο τη βούληση του λαού, αλλά, επειδή σε αρκετές περιπτώσεις δεν συμφωνούν τα κόμματα, δημιουργούνται προβλήματα στο σχηματισμό κυβερνήσεων. Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι σχηματίζονται δύσκολα κυβερνήσεις και γι’ αυτό στη συνέχεια μπορεί να έχουμε συνεχόμενες εκλογές.
Βέβαια, στη σημερινή πραγματικότητα των μικρών ή μεγάλων κρατών, είναι ανέφικτο στην πράξη να έχουμε άμεση δημοκρατία. Οπότε, εκ των πραγμάτων προέκυψε η έμμεση δημοκρατία και κατά τα προβλεπόμενα καλείται ο λαός να εκλέγει τους αντιπροσώπους του. Έτσι, τα νέα δεδομένα που προκύπτουν στις κοινωνίες συντελούν ώστε να γίνονται αλλαγές στον τρόπο εκλογής των βουλευτών.
Τι παρατηρήθηκε, όμως; Σε λίγες χώρες να εφαρμόζεται το σύστημα της απλής αναλογικής και σε άλλες το σύστημα ης ενισχυμένης αναλογικής, γιατί δεν ήταν δυνατό, για διάφορους λόγους, τα κόμματα να συνεννοηθούν. Έτσι, νομίζω ότι στις περισσότερες χώρες έχει επικρατήσει το σύστημα, όχι της απλής αναλογικής αλλά της ενισχυμένης αναλογικής. Μάλιστα, επειδή παρατηρήθηκε ότι επιδίωκαν πολλοί να συμμετέχουν σε εθνικές εκλογές, πράγμα που δυσκόλευε ακόμη περισσότερο τον σχηματισμό κυβέρνησης, αποφασίστηκε σε πολλές χώρες κάποιο ελάχιστο ποσοστό ψήφων που πρέπει να λαμβάνει ένα κόμμα, προκειμένου να εκλεγούν υποψήφιοί του σε εθνικές εκλογές. Στη χώρα μας το κατώτερο ποσοστό είναι 3%, σε άλλες χώρες είναι 5%. Θεωρώ ότι είναι εθνικά συμφέρον και η χώρα μας να καθιερώσει ως ελάχιστο ποσοστό εισδοχής κόμματος στη Βουλή το 5%.
Παρόλο αυτό το φραγμό παρατηρούμε ότι και πάλι τα κόμματα που διεκδικούν, με τη ψήφο του λαού, την είσοδό τους στη Βουλή, είναι πάρα πολλά. Θυμίζω ότι για τις εκλογές της 21/5/2023 ήταν υποψήφια 50 κόμματα και τελικά ο Άρειος πάγος αποφάσισε να συμμετέχουν 36. Γι’ αυτό ίσως δεν είναι παράλογο να ανεβεί το ελάχιστο ποσοστό που πρέπει να συγκεντρώνει ένα κόμμα, για να εισέλθει στη Βουλή.
Να σημειώσω ότι ένας λόγος που λειτουργεί ως κίνητρο για την κάθοδο ενός κόμματος ή μεμονωμένου υποψήφιου σε εκλογές είναι το προβλεπόμενο να δικαιούνται κρατική επιχορήγηση, τακτική και εκλογική, που διαρκεί μέχρι και τις επόμενες εκλογές, στην περίπτωση που εξασφαλίσουν στις εκλογές ποσοστό ψήφων 1, 5%. Ειλικρινά, εκφράζω την αντίρρησή μου σ’ αυτή την πρόβλεψη και δεν κατανοώ πώς καθιερώθηκε νομοθετικά αυτή η πρόβλεψη..
Να θυμίσω ότι η αριστερά, χρόνια τώρα, επιδίωκε την καθιέρωση της απλής αναλογικής. Το 1989, η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, με συντάκτη τον Κουτσόγιωργα, είχε καθιερώσει ένα σύστημα απλής αναλογικής, προφανώς για να μην σχηματίσει κυβέρνηση το αντίπαλο κόμμα. Ένας γελοιογράφος είχε χαρακτηρίσει εύστοχα εκείνο το εκλογικό σύστημα ως κουτσοενισχυμένο, κουτσοαναλογικό. Αυτό αποδείχτηκε από το αποτέλεσμα. Ύστερα από τρεις αλλεπάλληλες εκλογές (1989,1990) η Ν.Δ. με ποσοστό ψήφων 46,89% σχημάτισε κυβέρνηση με τη στήριξη 151 βουλευτών. Επίσης να σημειώσω ότι ο Α. Παπανδρέου είχε προτείνει στη τότε αριστερά να καθιερώσει την αγνή απλή αναλογική, την οποία τελικά δεν την αποδέχτηκε για δικούς της λόγους.
Η αριστερά με τον ΣΥΡΙΖΑ, το έτος 2015 εξελέγη με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής και σχημάτισε κυβέρνησε δύο φορές, τον Ιανουάριο και τον Σεπτέμβριο. Ωστόσο, έκρινε ως μελλοντικό συμφέρον την απλή αναλογική, την οποία και ψήφισε. Με αυτόν τον νόμο διεξήχθησαν και οι εκλογές του Μαΐου 2023. Επομένως η διγλωσσία της αριστεράς είναι προφανής: Η ενισχυμένη αναλογική είναι καλή και ευπρόσδεκτη, εφόσον χάρη σ’ αυτήν καταλαμβάνει την εξουσία. Αλλά η ενισχυμένη αναλογική αντιβαίνει στη δημοκρατία, εφόσον μπορεί να καταλάβει την εξουσία άλλο κόμμα.
Πάντως, μετά τις εκλογές της 21 Μαΐου 23, η ασυμφωνία ανάμεσα στα κόμματα ήταν πλήρης. Ούτε καν συζήτησαν αν και πώς ήταν δυνατό να σχηματιστεί κυβέρνηση. Αυτό, θεωρώ, ότι αποδεικνύει περίτρανα ότι η λεγόμενη αριστερά προτάσσει το συμφέρον του κόμματος και όχι της χώρας. Άλλωστε, αυτόν τον εκλογικό νόμο του ΣΥΡΙΖΑ, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ τον χαρακτήρισε ως στρατηγικό λάθος. Έτσι, η χώρα μας αναγκάζεται να πορεύεται με υπηρεσιακή κυβέρνηση προς νέες εκλογές και χωρίς να λειτουργεί η Βουλή, το βάθρο της δημοκρατίας.
Αλήθεια είναι σωστό, ουσιαστικά λόγω του εκλογικού συστήματος, να μένει ακυβέρνητη η χώρα μας, που εκτός των άλλων προβλημάτων της, έχει και κακό γείτονα; Δεν θα ήταν δυνατό να προβλέπεται ότι έως ότου συγκροτηθεί νέα κυβέρνηση μακράς πνοής, να ασκού κανονικά τα καθήκοντά τους οι υπουργοί της τελευταίας κυβέρνησης; Και αν, πράγμα που απεύχομαι, από τις επόμενες εκλογές δεν προκύψει κυβέρνηση, θα σερνόμαστε από εκλογές σε εκλογές; Πιστεύω ότι όλα αυτά τα ενδεχόμενα τα βλέπει ο λαός, γι’ αυτό έχει τον κύριο λόγο, ώστε να συνέλθουν οι πολιτικοί μας και να προτάξουν το συμφέρον της Ελλάδας και όχι το κομματικό ή το προσωπικό.
Κατηγορία/ες: Απόψεις, Επικαιρότητα
