Άποψη: Ένα συντηρητικό σχέδιο νόμου γενικώς
Δημοσιεύθηκε 25/04/2020 | Από user | Σχολιάστε
Γράφει ο Θεσπρωτός Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών Παντελής Κυπριανός (πρώην πρόεδρος της ΑΔΙΠ)
Για δεκαετίες η εκπαιδευτική πολιτική στην Ελλάδα κινούνταν γύρω από ένα διπλό άξονα: ιδεολογικό και προσωπικό. Σπάνια εμπλέκονταν ειδικοί. Στον ιδεολογικό άξονα η «συντηρητική» θέαση του σχολείου εστίαζε σε πέντε αρχές: σχολείο για λίγους, πολλές εξετάσεις και έλεγχος, παιδαγωγική της ποινής και της ανταμοιβής, τις αποφάσεις τις παίρνουν λίγοι, ιδιωτική εκπαίδευση –συχνά θρησκευτική. Σε αντίστιξη η «προοδευτική» ήθελε: σχολείο ανοιχτό, λιγότερες εξετάσεις και έλεγχος, παιδαγωγική της ενεργητικής μάθησης, συμμετοχικές αποφάσεις, δημόσια εκπαίδευση. Η εκπαιδευτική μας ιστορία διαχρονικά είναι υπόδειγμα αυτής της αντίθεσης, του ράβε-ξήλωνε. Για αυτό οι μεταρρυθμίσεις του ΠΑΣΟΚ την τριετία 1982-1985 έμειναν. Έλαβαν χώρα σε μία εκπαίδευση με δομές περασμένων δεκαετιών.
H ελληνική εκπαίδευση με το φακό του ΟΟΣΑ
Έκτοτε τα πράγματα άλλαξαν. Οι διεθνείς οργανισμοί με τις εκθέσεις τους στένεψαν τα περιθώρια χάραξης πολιτικής. Έτσι είχαμε και έχουμε συγκλίσεις ανάμεσα στα κόμματα, ιδιαίτερα τα «κυβερνητικά». Καμία ελληνική κυβέρνηση δεν μπορεί να αγνοήσει τις συστάσεις του ΟΟΣΑ και ευρωπαϊκών φορέων.
Σύμφωνα με τις εκθέσεις του ΟΟΣΑ, η ελληνική εκπαίδευση έχει θετικά: χαμηλή σχολική διαρροή, σημαντικό πρόοδο σε ζητήματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, υψηλή συμμετοχή γυναικών, υψηλό αριθμό εγγεγραμμένων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, υψηλό σχετικά αριθμό αποφοίτων ΑΕΙ και αποφοίτους ΑΕΙ με καλό επίπεδο. Και πολλές αδυναμίες: χαμηλή χρηματοδότηση, μειωμένη «αυτονομία» από την κυβέρνηση, το ποσοστό των προνηπίων στο Νηπιαγωγείο χαμηλό, οι διευθυντές των σχολικών μονάδων δεν έχουν αρκετές αρμοδιότητες, τα σχολεία δεν συνεργάζονται μεταξύ τους, μονιμότητα των εκπαιδευτικών, οι αναπληρωτές θα μπορούσαν να ανανεώνονται ανά πενταετία, σχολεία και εκπαιδευτικοί δεν αξιολογούνται, οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας δουλεύουν λιγότερο από το μέσο όρο, οι μαθητές στο Γυμνάσιο (PISA) υστερούν στη γλώσσα, τα μαθηματικά και τις φυσικές επιστήμες, η τεχνική εκπαίδευση είναι αδύναμη, οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι δυσλειτουργικές για το Λύκειο, η «παραπαιδεία» και η ιδιωτική δαπάνη είναι αφύσικες, τα πανεπιστήμια δεν είναι κοντά στην αγορά εργασίας, η αποφοίτηση στα ΑΕΙ καθυστερεί.
Το νομοσχέδιο υπό το πρίσμα των συστάσεων του ΟΟΣΑ
Δεν αξιολογώ τις διαπιστώσεις-συστάσεις. Υποστηρίζω ότι όλοι οι υπουργοί Παιδείας οδηγούνται στο να απαντήσουν σε αυτές. Ας δούμε το νομοσχέδιο Κεραμέως υπό το πρίσμα αυτό. Αφήνω κατά μέρος το χρόνο κατάθεσής του, αν διαλέχτηκε με τους φορείς, τις εκπαιδευτικές οργανώσεις και τα κόμματα. Σε ποια από τα προαναφερθέντα προβλήματα απαντά; Θυμίζω ότι τιτλοφορείται «Αναβάθμιση του Σχολείου και άλλες διατάξεις», θίγει πολλές πτυχές της εκπαίδευσης, από το Νηπιαγωγείο έως και το Πανεπιστήμιο. Το 125 σελίδων σχέδιο νόμου περιλαμβάνει 98 άρθρα και συνοδεύεται από αιτιολογική έκθεση 81 σελίδων. Εστιάζει σε πέντε άξονες: αναλυτικά προγράμματα πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΑΠΣ), πρότυπα/πειραματικά σχολεία, ελληνόγλωσση εκπαίδευση εξωτερικού, αξιολόγηση σχολείων και εκπαιδευτικών και τρεις πτυχές των ΑΕΙ (μετεγγραφές, εκλογή πρυτανικών αρχών και ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα σπουδών (ΞΠΠΣ)).
Με δύο λέξεις. Αυξάνουν οι ώρες μαθημάτων κατά μία στο Γυμνάσιο, μειώνονται ή καταργούνται τα μαθήματα Πολιτικής Παιδείας και Αγωγής, η Κοινωνιολογία αντικαθίσταται από τα Λατινικά, προστίθενται ώρες Αγγλικών, ΤΠΕ και Φυσικής Αγωγής. Ιδρύονται 24 πρότυπα και 38 πειραματικά με στόχο να γίνουν μελλοντικά περισσότερα. Η αξιολόγηση γίνεται συνθετότερη από την υφιστάμενη με την εμπλοκή νέων παραγόντων, ιδιαίτερα της Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (ΑΔΙΠΠΔΕ). Μειώνεται ο αριθμός των μεταγραφών στα ΑΕΙ με πλαφόν και κριτήρια, θεσπίζονται νέα κριτήρια για τις πρυτανικές εκλογές και διαδικασίες για την απλούστερη ίδρυση ΞΠΠΣ.
Ποια προβλήματα φιλοδοξεί να λύσει το νομοσχέδιο; Θαρρώ μόνο ένα, την αξιολόγηση. Ασφαλώς, κάποια ζητήματα (μεταγραφές, ελληνόγλωσση εκπαίδευση στο εξωτερικό) ψάχνουν τη λύση τους. Αλλά δεν είναι αυτά που δίνουν τον τόνο. Η μη απάντηση στα υπαρκτά προβλήματα αποτυπώνεται και στον αμήχανο τίτλο του νομοσχεδίου («Αναβάθμιση του Σχολείου») και στην αιτιολογική έκθεση. 81 σελίδες αναμασούν τα άρθρα χωρίς να λένε γιατί όλα αυτά. Καμία αναφορά σε άλλη χώρα.
Το νομοσχέδιο υπό το πρίσμα της συντηρητικής ιδεολογίας
Ας δούμε τώρα το νομοσχέδιο υπό το πρίσμα των πέντε αρχών της συντηρητικής ιδεολογίας:
Σχολείο για λίγους. Στο σχέδιο νόμου δεν έχουμε σημάδια γι αυτό. Στο παρελθόν όλες οι κυβερνήσεις της ΝΔ μείωναν τον αριθμό των εισακτέων στα ΑΕΙ. Το μόνο απτό εδώ είναι ο αποκλεισμός των άνω των 17 ετών από τα ΕΠΑΛ. Γιατί άραγε;
Εξετάσεις και έλεγχος. Βασικότατη αρχή της συντηρητικής παιδαγωγικής που διαπερνά όλο το σχέδιο νόμου. Από την τράπεζα θεμάτων ως τις συνεχείς εξετάσεις στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση.
Προσθέτω και την αλλαγή, έστω και πειραματικά, του ΑΠΣ του νηπιαγωγείου που ενέχει το ενδεχόμενο σχολειοποίησης του.
Παιδαγωγική της ποινής και της ανταμοιβής. Αποτυπώνεται στην ανταμοιβή των «καλών» στα Πρότυπα και την τιμωρία των «κακών» ποικιλόμορφα: Επαναφορά αναγραφής της διαγωγής, αποβολές, μη παροχή δεύτερης ευκαιρίας στα παιδιά που δεν τα πάνε καλά. Αν δεν προσέξουμε φοβάμαι ότι θα διογκωθεί η σχολική διαρροή.
Τις αποφάσεις τις παίρνουν λίγοι. Αυτό είναι εμφανές στις εκλογές των πρυτανικών αρχών. Θα ψηφίζουν μόνο τα μέλη ΔΕΠ και κανένας άλλος. Αυτό σε μία ευρωπαϊκή συνθήκη που όλα τα σώματα και οι φοιτητές έχουν λόγο.
Ιδιωτική εκπαίδευση. Στο νομοσχέδιο δεν υπάρχει κάτι σχετικό πέρα από τον αποκλεισμό των μαθητών που αργούν να τελειώσουν το Γυμνάσιο.
Είναι όλα τα παραπάνω αρνητικά; Όχι. Η διάκριση συντηρητικός/ προοδευτικός δεν είναι απόλυτη. Δεν χάλασε ο κόσμος αν το 10 γίνει 9,5. Είναι όμως υπαρκτή. Από την άλλη είναι εντυπωσιακό ότι η ΝΔ που υπερθεμάτιζε τις συστάσεις του ΟΟΣΑ τώρα πορεύεται αντίθετα. Ο ΟΟΣΑ δεν συστήνει αύξηση του αριθμού των παιδιών ανά τάξη (εγείρει ζήτημα για τις δυσπρόσιτες περιοχές). Κυρίως, όμως, το νομοσχέδιο είναι συγκεντρωτικό και υπερ-ρυθμιστικό. Οι διατάξεις για το Νηπιαγωγείο, τα ΞΠΠΣ και την αξιολόγηση είναι ατέλειωτες. Και υποτίθεται πώς υπάρχουν ειδικοί θεσμοί γι αυτά, ανεξάρτητοι λέμε, το ΙΕΠ, η νέα ΑΔΙΠ, η ΑΔΙΠΠΔΕ.
ΠΗΓΗ: www.esos.gr
Κατηγορία/ες: Απόψεις, Επικαιρότητα
