Του π. Ηλία Μάκου
Πολλοί άνθρωποι στην εποχή μας προτιμούν να ζουν μόνοι τους, έχοντας ως παρέα ένα κατοικίδιο, παρά άλλο άνθρωπο. Και αυτή η ανησυχητική διαπίστωση δεν είναι δικό μας αυθαίρετο συμπέρασμα, αλλά προκύπτει από επίσημα στατιστικά στοιχεία.
Σύμφωνα με την τελευταία απογραφή 1,4 εκατομμύρια μονοπρόσωπα νοικοκυριά είναι μονοπρόσωπα, δηλαδή αποτελούνται από ένα πρόσωπο. Ειδικότερα 807.016 γυναίκες ζουν μόνες και 594.427 άνδρες ζουν μόνοι.
Στους νέους έως 24 ετών είναι μόνοι 38.897 άνδρες και μόνες 43.951 γυναίκες (υπερτερούν οι γυναίκες). Στις ηλικίες 25-49 ετών είναι μόνοι 251.221 άνδρες και μόνες 171.244 γυναίκες (υπερτερούν οι άνδρες).
Στην ηλικιακή ομάδα των 50-74 ετών είναι μόνοι 224.441 άνδρες και μόνες 300.007 γυναίκες (υπερτερούν οι γυναίκες). Στην ηλικιακή ομάδα άνω των 75 ετών έχουν μοναχική ζωή 79.868 άνδρες και 291.814 γυναίκες. Αυτή η μεγάλη διαφορά των γυναικών στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα οφείλεται στο γεγονός ότι ζουν περισσότερο, ενώ οι άνδρες, αν χηρέψουν, καταφεύγουν σε συγγενικά τους πρόσωπα. Εξάλλου ο γάμος διέρχεται μεγάλη κρίση, καθώς το 2009 είχαν γίνει συνολικά 59.212 γάμοι, ενώ το 2020 έγιναν 31.475.
Η μοναξιά είναι ένα σύγχρονο μεγάλο και «θανατηφόρο» ενίοτε, κοινωνικό πρόβλημα, το οποίο, δυστυχώς παραθεωρούμε, αν και συνιστά ανοιχτή πληγή για την κοινωνική ζωή.
Είναι ένα φαινόμενο, που πολιτογραφείται στο κλίμα της εκρηκτικής εποχής μας, που γνωρίζει τόση εξέλιξη σε πολλούς τομείς, εκτός, όμως, από τον καίριο, τον σημαντικότερο τομέα, που λέγεται άνθρωπος.
Και δεν μιλάμε, βέβαια, για την περιοδική και γόνιμη μοναξιά, ως εκούσια επιδίωξη για ενδοσκόπηση, αυτογνωσία και διόρθωση. Αυτή η μοναξιά δεν δημιουργεί θύματα, δεν οδηγεί στην τρέλα της αυτοκτονίας, δεν αναγκάζει τους ανθρώπους να παρεκκλίνουν και να χρειάζονται απεγνωσμένα βοήθεια.
Μιλάμε, όμως, για την καταναγκαστική μοναξιά, στην οποία είναι καταδικασμένος να βιώνει ο άνθρωπος του καιρού μας, καθώς έχουν υψωθεί στεγανά γύρω του, που του αποκλείουν τη θέα προς τους άλλους ανθρώπους και τον μεταβάλλουν σ΄ ένα εξάρτημα μιας πολύπλοκης μηχανής, που υπηρετεί το κύκλωμα της παραγωγής και της κατανάλωσης.
Δεν ήταν έτσι η ζωή παλαιότερα, τα πράγματα χειροτέρεψαν κατά πολύ, καθώς η οικογένεια διασπάστηκε και η γνήσια φιλία είναι σπάνια αν όχι εξαφανισμένη κατάσταση.
Οι αιτίες της μοναξιάς είναι πολλές. Οι κοινωνιολόγοι ως βασικότερες επισημαίνουν δύο.
Ο τρόπος, που ζούμε, συμβάλλει στη μοναξιά μας, καθώς ακολουθούμε μια ζωή ανεξέλεγκτης ταχύτητας, ξανοιγόμαστε από το πρωί μέχρι το βράδυ σ’ ένα ανελέητο κυνηγητό για να τα προλάβουμε όλα, με σκοπό να αποκτήσουμε όλο και περισσότερα, αφού έχουμε θεοποιήσει το χρήμα και δεν χορταίνουμε με τίποτε, προβάλλοντας το σκεπτικό ότι οι ανάγκες είναι πολλές και δεν τα βγάζουμε πέρα, αλλά δεν περιοριζόμαστε στα απαραίτητα. Έτσι, όμως, γινόμαστε δούλοι της δουλειάς μας και δ προχωρούμε με μεγάλα βήματα στην παγερότητα, στον εγωκεντρισμό, στην απάθεια, στην ασυδοσία, στο παράλογο.
Ακόμη έχει αναπτυχθεί, όχι αδικαιολόγητα πολλές φορές, ένα πνεύμα καχυποψίας στις σχέσεις μας με τους άλλους ανθρώπους. Μας ενοχλούν και μας απωθούν οι συμβατικότητες της κοινωνικής ζωής. Βλέπουμε γύρω μας ανθρώπους να μας σκορπάνε πρόθυμοι χαμόγελα, ενώ ξέρουμε ότι κατά βάθος δεν νιώθουν τίποτε για μας. Και αισθανόμαστε μόνοι μας, έστω και αν γύρω μας υπάρχουν πολλοί.
Και ορθώνεται απειλητικό μπροστά σε όλους το ερώτημα, αξιώνοντας απάντηση, τι πρέπει να γίνει μπροστά σ’ αυτή τη ζοφερότητα, μπροστά σ’ αυτή την ξεραΐλα; Δύσκολο να απαντήσουμε εμείς σ’ αυτό το ερώτημα, ωστόσο σκεπτόμαστε ότι η μοναξιά δεν θα λείψει, όσο στηρίζουμε τα πάντα στους ανθρώπους.
Όταν η ζωή μας δεν είναι μόνο ανθρωποκεντρική, αλλά προσβλέπει και σε αξίες πέρα από τις ανθρώπινες μικρότητες και αδυναμίες, τότε προσλαμβάνει ένα καινούργιο νόημα.
Πηγή: Εφημερίδα ” Political”, 6-3-2025
