Φιλικός διάλογος με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Θεσπρωτίας για την αρχαία Θεσπρωτική πόλη Ελίνα
Δημοσιεύθηκε 03/08/2020 | Από user | Σχολιάστε
Η περίπτωση της αρχαίας Θεσπρωτικής Πολης της Ελίνας που οι πρώτες αρχαίες φιλολογικές και επιγραφικές πηγές την αναφέρουν ως προπαροξύτονο όνομα δηλαδή ως όνομα τονιζόμενο στην προπαραλήγουσα ήτοι έλινα και όχι Ελίνα
Από ελληνικής πλευράς είναι ο Αρχαιολόγος Σωτήριος ΔΑΚΑΡΗΣ στο Βιβλίο του με τίτλο “ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ” (Εκδοση 1971-παράγραφος 99) ο οποίος επειδή αυτή η αρχαία Πόλη ήταν αταύτιστη όπως γράφει, την ταυτίζει με την ονομασία (sic) Ελίνα και την τοποθετεί πάνω απo τη σημερινή τοποθεσία που λέγεται Καραβοστάσι. της Κοινότητας Πέρδικας.
Την ίδια τοποθέτηση κάνει και ο γνωστός Αγγλος Αρχαιολόγος Νικόλαος HAMMOND στο πολυσέλιδο βιβλίο του με τίτλο «ΗΠΕΙΡΟΣ» (Εκδοση 1972) δηλαδή
Θεωρούμε όπως θα καταδείξουμε κατωτέρω ότι αμφότεροι λανθάνουν ως προς αυτή την τοποθέτηση.
Η ευρεθείσα SGGI 1561 C του τρίτου π.χ αιώνα που βρέθηκε κατά τις ανασκαφές στην αρχαία Δωδώνη από τον Κωνσταντίνο ΚΑΡΑΠΑΝΟ και που περιλαμβάνεται μέσα στο βιβλίο αυτού με τίτλο «Dodone et ses Ruines» δημοσιευθέν στο Παρίσι το 1876 και στη σελίδα 73 του Βιβλίου αυτού δηλαδή:
Η μετάφραση αυτής της επιγραφής από τον Κωνσταντίνο ΚΑΡΑΠΑΝΟ βοηθούμενος και από Λόγιους Γάλλους Φιλόλογους της εποχής είναι η κατωτέρω όπου αναφέρεται η ονομασία “Εις έλιναν” και όχι “εις ελίναν”
ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Η κατάληξη -ίνα- δηλαδή τονιζόμενη στη παραλήγουσα δεν είναι αρχαία ελληνική κατάληξη Πόλης.
Για παράδειγμα η σημερινή Αθήνα που λέμε, στην αρχαιότητα ήταν γνωστή ως αι Αθήναι. Η Ελευσίνα ήταν γνωστή ως η Ελευσίς στην δε αιτιατική πτώση την Ελευσίναν. Η Τροιζήνα ήταν γνωστή επίσης με την ονομασία η Τροιζήν και στην αιτιατική πτώση την Τροιζήναν .
Της ίδιας γραμματικής τάξης με την ονομασία “έλινα” αποτελεί η Πόλη Αίγινα που είναι προπαροξύτονο όνομα και στην αιτιατική πτώση την Αίγιναν όπως και την Ελιναν.
Η κατάληξη πόλεων και χωριών στην Ήπειρο όπως Μενίνα, Βροσίνα, Στρεβίνα κλπ θυμίζει σλαβικές ονομασίες. Επίσης η κατάληξη –ινα έχει ρίζες και προέλευσης Δυτικής Ευρώπης, όπως Σοφερίνα, Δημαρχίνα, Προεδρίνα κλπ κλπ .
Ποιά είναι η έννοια αυτής της Δωδωναίας Επιγραφής
Ενα άτομο ζήτησε χρησμό από το Μαντείο της Δωδώνης κατά τον τρίτο αιώνα π.Χ με την έννοια που πρέπει να πάει για να κατοικήσει δηλαδή κατά σειρά προτίμησης στην Έλινα ή στο Ανακτόριο ή να μείνει στο χωριό του να πουλάει κάτι δηλαδή τον σίτον ή τον οίνον ή τις σταφίδες αλλά δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια. Το Ανακτόριο ξέρουμε ήδη από τον Θουκυδίδη στο Βιβλίο Α. Παράγραφος 55, ότι βρίσκεται στο σημερινό Ακτιο ή Βόνιτσα δηλαδή απέναντι από την σημερινή Πρέβεζα. Η απόσταση από το Ανακτόριο μέχρι τη Έλινα Θεσπρωτίας είναι πάνω από 100 χιλιόμετρα.
Με άλλα λόγια φεύγοντας κανείς από το Ανακτόριο για να έλθει μέχρι την αρχαία Θεσπρωτία έπρεπε καταρχήν να διαπλεύσει το θαλάσσιο κανάλι της Πρέβεζας και μετά έπρεπε να βαδίσει περί τα 100 χιλιόμετρα για να φθάσει μέχρι το αρχαίο Θεσπρωτικό Λιμάνι την Ελιναν. Επειδή το Ανακτόριο γνωρίζουμε ότι ήταν λιμάνι δεν έπεται υποχρεωτικά ότι αυτός που ζητούσε χρησμό από το Μαντείο της Δωδώνης έπρεπε υποχρεωτικά να πάει να ζήσει πάλι σε Λιμάνι. Η απόσταση από το Ανακτόριο μέχρι τη Θεσπρωτική Ελιναν είναι τόσο μεγάλη, πάνω από 100 χιλιομετρα, που δεν επιτρέπει να θεωρήσουμε ότι η αναφερόμενη Ελινα είναι η Θεσπρωτική Ελινα. Καλώς εχόντων των πραγμάτων, η αναφερόμενη Ελινα στη Δωδωναία Επιγραφή δεν πρέπει να ήταν πολύ μακρυά από το Ανακτόριο.
Ωστόσο το περίφημο Λεξικό του Στεφάνου του Βυζαντίου με τίτλο “ΕΘΝΙΚΑ” στη λέξη Ελινοι αναφέρει τα κάτωθι:
Να σημειωθεί ότι το Λεξικό αυτό του Στέφανου του Βυζαντίου με τον συμβατικό τίτλο “ΕΘΝΙΚΑ” συνετάχθη μεταξύ 491-518 μ.Χ. δηλαδή πολύ αργότερα (περισσότερα από 700 χρόνια) από την προαναφερόμενη Επιγραφή της ΔΩΔΩΝΗΣ. Λογικά λοιπόν δεν πρέπει να υπάρχει σχέση μεταξύ της Δωδωναίας επιγραφής και Στεφάνου του Βυζαντίου
Κατωτέρω το σχετικό κείμενο από τα ΕΘΝΙΚΑ του Στεφάνου του Βυζαντίου:
Το εν λόγω κείμενο του Στέφανου του Βυζάντιου δεν επιτρέπει όμως με ασφάλεια ότι οι έλινοι ήταν Θεσπρωτικό Εθνος διότι δεν αναφέρει την πηγή.
Αντίθετα, όσο αφορά τον αναφερόμενο Ριανό από την Κρήτη ο οποίος αναφέρει ότι οι Ελινοι ήταν Θεσσαλικό Εθνος, αυτός ο Ριανός ήταν αρχαίος και έζησε από το 275-198 π.Χ. και μάλιστα ήταν και φίλος του Ερατοσθένη ο οποίος μας είναι γνωστός, καθότι πρώτος αυτός προσδιόρισε με ακρίβεια την μέτρηση της επιφάνειας της Γης.
Αλλη μια σημαντική παρατήρηση επί του κειμένου του Στέφανου του Βυζάντιου είναι ότι δεν αναφέρει ονομαστί Λιμάνι ή Πόλη.
Οι προαναφερόμενοι αρχαιολόγοι ΔΑΚΑΡΗΣ και ΧΑΜΜΟNΤ επειδή διαπίστωσαν αρχαία κειμήλια στην εν λόγω τοποθεσία, ταύτισαν αυτά τα αρχαία κειμήλια με την Πόλη Ελίνα όπως την αναφέρουν αντί του κανονικού Ελινα.
Πρόκειται λοιπόν περί εικασίας και υπόθεσης των προναφερομένων,, που δεν αποτελεί σε καμιά των περιπτώσεων και απόδειξη.
Εκτός των ανωτέρω, πρέπει να αναφερθούν και οι έρευνες του Λυκειάρχη Θεσπρωτού Συγγραφέα Φώτιου ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ στο Βιβλίο του με τίτλο “ΘΕΣΠΡΩΤΙΑ” σελ.144 υποστηρίζοντας, κατά την παράδοση ότι οι Ελιμοι και όχι οι Ελινοι είχαν έδρα το Κούτσι, δηλαδή το σημερινό Κρυονέρι το οποίο δύναται να διεκδικήσει και αυτό την τοποθεσία της αρχαίας πόλης Ελινας δηλαδή:
Ανεξάρτητα από τα ανωτέρω, εκείνο το οποίο “χτυπάει” σήμερα από Γραμματικής άποψης, αποτελεί κατά την γνώμη μας και η προτεινόμενη ονομασία που δίνεται με τον όρο Δυμόκαστρο αντί του κανονικού Διδυμόκαστρο.
Κατά συνέπεια η ορθογραφία της λέξης Δυμόκαστρο δηλαδή ορθογραφικά με το φωνήεν ύψιλον αποτελεί Γραμματικά, κατά την γνώμη μας, απαράδεκτο νεολογισμό, αλλά και απορίας άξια!
Αντιπαράβαλε σήμερα την ονομασία στη Θράκη της Πόλης Διδυμότειχον.
Θα πρέπει να αναφερθεί επίσης, ότι η αρχαία ελληνική λέξη, η έλινος (με δασεία και τόνο) έχει την έννοια του τσάμπουρου του σταφυλιού.
Ευελπιστούμε να έχουμε επ’αυτού απαντήσεις-παρατηρήσεις-επισημάνσεις των αρμόδιων αρχαιολογικών αρχών και κάθε επιστήμονα και ερευνητή για την έρευνα και εξακρίβωση της ιστορικής αλήθειας,
Μετά τιμής
Γρηγόρης ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
Συγγραφέας Ελληνιστής-Δρ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης
Πρόεδρος ΘΟΥΚΥΔΙΔΕΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΥΒΟΤΩΝ
Νικολαος ΤΣΩΝΗΣ
Συγγραφέας
Πρώην Νομάρχης Θεσπρωτίας
Κατηγορία/ες: Απόψεις, Επικαιρότητα
