Ο λεγόμενος δυτικός άξονας της χώρας αποτελείται από τους νομούς Ιωαννίνων, Κέρκυρας, Άρτας, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας, Λευκάδας, Αιτωλοακαρνανίας, Ζακύνθου, Κεφαλληνίας – Ιθάκης, Αχαΐας, Ηλείας και Μεσσηνίας. Δεν αποτελεί κάποια ενιαία διοικητικά περιοχή, παρά μόνον γεωγραφικά οι νομοί αυτοί καλύπτουν το δυτικό τμήμα της χώρας, όπως άλλοι νομοί καλύπτουν το κομμάτια της κεντρικής, της νότιας και της ανατολικής Ελλάδας. Και ως Δυτική Ελλάδα νοείται ο άξονας από τα Γιάννινα και την Κέρκυρα μέχρι την Πάτρα, τον Πύργο και την Καλαμάτα. Μια δυναμική περιοχή για την οικονομία της χώρας, με πληθυσμό που σύμφωνα με την τελευταία απογραφή φτάνει σε 1.318.823 κατοίκους. Σε μια τόσο μεγάλη περιοχή της χώρας τη νέα σεζόν 2024-25 θα είναι στη Σούπερ Λιγκ μόνον ο Παναιτωλικός και στη Β’ Εθνική ΠΑΣ Γιάννινα, Παναχαϊκή, Καλαμάτα. Συγκριτικά με τον πληθυσμό, τη γεωγραφική έκταση των 8 νομών, τη δυναμική των περιοχών στον τουρισμό, στη βιομηχανία και στον πρωτογενή τομέα, με δύο μεγάλα λιμάνια (Πάτρας, Ηγουμενίτσας) και με μεγάλους τουριστικούς προορισμούς (Κέρκυρα, Λευκάδα και άλλα νησιά του Ιουνίου Πελάγους, Ιωάννινα, Θεσπρωτία, Μεσσηνία) θα μπορούσε να υπάρξει μεγαλύτερη εκπροσώπηση στις επαγγελματικές κατηγορίες, όπως γινόταν σε παλαιότερες εποχές. Όμως πολλές ιστορικές ομάδες είναι σε κρίση.
Υπάρχει και η Γ’ Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία, όπως είναι η ακριβής ονομασία της, αλλά δεν έχει καμία σχέση με την παλιά επαγγελματική Γ’ Εθνική που γινόταν σε έναν ή δύο ομίλους για όλη την Ελλάδα. Η σημερινή Γ’ Εθνική είναι το υποκατάστατο πρωτάθλημα παλαιότερων εποχών με την Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία που μετονομάστηκε στη συνέχεια σε Δ’ Εθνική. Στη νέα σεζόν θα είναι από τη Δυτική Ελλάδα στη Γ’ Εθνική ο Τηλυκράτης Λευκάδας που υποβιβάστηκε από τη Β’ Εθνική και οι ομάδες που παρέμειναν όπως Ζάκυνθος, Θεσπρωτός Ηγουμενίτσας, Παναιγιάλειος και κατά πάσα πιθανότητα ο Αστέρας Πετριτή Κέρκυρας, αν κερδίσει στα μπαράζ. Θα προστεθούν και κάποιες άλλες, καθώς είναι σε εξέλιξη οι αγώνες μπαράζ ανόδου των πρωταθλητριών ομάδων των Ενώσεων Ποδοσφαιρικών Σωματείων της χώρας. Ωστόσο η γενικότερη εικόνα της ποδοσφαιρικής Δυτικής Ελλάδας, ειδικά στα ανώτερα επίπεδα του ελληνικού επαγγελματικού ποδοσφαίρου, είναι σε κατάσταση παρακμής. Και θα το δούμε αυτό κάνοντας μια βόλτα σε όλες τις περιφέρειες αυτής της μεγάλης περιοχής.
Στα Γιάννινα υποβιβάστηκε ο ΠΑΣ από τη Σούπερ Λιγκ και η Θύελλα Κατσικά από τη Γ’ Εθνική. Από εκεί και μετά υπάρχει το χάος των ερασιτεχνικών κατηγοριών. Και μιλάμε για έναν νομό με πληθυσμό 160.773 κατοίκων και με μεγάλη παράδοση στο ποδόσφαιρο, καθώς παλαιότερα ο «Άγιαξ της Ηπείρου» ήταν θρύλος για το ελληνικό ποδόσφαιρο. Ο φετινός υποβιβασμός είναι ο όγδοος της Ιστορίας του και κανένας δεν ξέρει ποια θα είναι η τύχη και η διαδρομή του στη συνέχεια. Η Β’ Εθνική είναι μια υποβαθμισμένη κατηγορία με αχαρτογράφητα νερά και θα δυσκολευτεί πολύ να προσαρμοστεί ο ΠΑΣ Γιάννινα, ο οποίος στα τελευταία 16 χρόνια είχε σταθεροποιηθεί στη μεγάλη κατηγορία. Σε τι μονοπάτια θα βαδίσει και ποιος θα είναι ο στόχος τη νέα σεζόν, θα φανεί στη συνέχεια.

Στην Άρτα η τοπική Αναγέννηση δεν είναι αυτή που ήταν κάποτε, από τις ισχυρές ομάδες της περιφέρειας. Με μεγάλη προσπάθεια κατάφερε να εξασφαλίσει στις τελευταίες αγωνιστικές την παραμονή στη Γ’ Εθνική. Και πάλι καλά που είναι και σε αυτή την κατηγορία, αφού προηγούμενα χρόνια είχε φτάσει και σε μεγαλύτερα επίπεδα απαξίωσης. Η Αναγέννηση Άρτας στη δεκαετία του ’70 είχε φοβερή ομάδα, κάποια χρόνια πιο δυνατή και από τον ΠΑΣ Γιάννινα, διεκδικώντας και άνοδο στην Α’ Εθνική. Μετά τον υποβιβασμό από τη Β’ Εθνική στο μπαράζ με τη Βέροια στο γήπεδο της Ριζούπολης την άνοιξη του 1979, δεν μπόρεσε να επιστρέψει έκτοτε σε αυτή την κατηγορία. Ωστόσο είχε καλές εποχές στην παλιά επαγγελματική Γ’ Εθνική βγάζοντας και σημαντικούς ποδοσφαιριστές. Τώρα, ναι μεν είναι η αγαπημένη ομάδα των αρτινών φιλάθλων, αλλά σε καμία περίπτωση δεν θυμίζει την παλιά μεγάλη Αναγέννηση.

Δεν κατέβηκε να αγωνιστεί ο ΠΑΣ Πρέβεζα!

Πιο χειρότερα τα πράγματα στο νομό Πρέβεζας. Ο ιστορικός ΠΑΣ Πρέβεζα φέτος δεν δήλωσε καν συμμετοχή στο τοπικό ερασιτεχνικό πρωτάθλημα και παρέμεινε σωματείο-σφραγίδα χωρίς αγωνιστική παρουσία. Ήταν το έσχατο σημείο απαξίωσης που θα μπορούσε να φτάσει. Ο λόγος για μια ομάδα με πολλές παρουσίες παλιότερα σε Β’ και Γ’ Εθνική, με μεγάλη διαδρομή στο ποδόσφαιρο και με σημαντικούς ποδοσφαιριστές στο δυναμικό της. Η φετινή αγωνιστική απραξία του ΠΑΣ Πρέβεζα ευαισθητοποίησε μια παρέα νέων παιδιών που αποφάσισαν να δώσουν πάλι ζωή και αγωνιστική ταυτότητα στον ιστορικό σύλλογο. Εξέλεξαν νέα διοίκηση με πρόεδρο τον Ιωάννη Τσότα και μέλη τους Σπυρίδωνα Ρεκατσίνα, Απόστολο Παλατζά, Νικόλαο Λαμπρακούλη, Γεώργιο Ράμμο, Σπυρίδωνα Τσάκη, Κωνσταντίνο Τσόκο, που θα ετοιμάσει την ομάδα για τη νέα σεζόν στο τοπικό πρωτάθλημα της ΕΠΣ Πρέβεζας/Λευκάδας. Από τον νομό Πρέβεζας, σημαντική παρουσία είχε στην παλιά επαγγελματική Γ’ Εθνική ο Εθνικός Φιλιππιάδας, όπως για ένα διάστημα και ο Αχέρων Καναλλακίου, αλλά τα τελευταία χρόνια δεν μπορούν να ξεκολλήσουν από τα τοπικά πρωταθλήματα. Τη σεζόν 2023-24 ο νομός Πρέβεζας δεν είχε ούτε καν ομάδα στη Γ’ Εθνική που είναι ερασιτεχνική κατηγορία. Ίσως το κενό να καλύψει ο φιλόδοξος Αμβρακικός Βόνιτσας, που είναι πρώτος στη βαθμολογία των μπαράζ ανόδου στο μίνι πρωτάθλημα των πρωταθλητριών ομάδων.
Στην Ηγουμενίτσα, ο Θεσπρωτός, μετά από τέσσερα χρόνια παρουσίας στη Β’ Εθνική υποβιβάστηκε πέρυσι και φέτος εξασφάλισε την παραμονή στη Γ’ Εθνική την τελευταία αγωνιστική. Για τα προβλήματα που αντιμετώπισε η ομάδα, ενδεικτικές είναι οι δηλώσεις του προπονητή Χουάν Ραμόν Ρότσα: «Ήμουν στην Αργεντινή το καλοκαίρι και δεν ξέραμε αν κατεβούμε ή όχι στο πρωτάθλημα. Αποφασίσαμε ότι θα κατέβουμε στη Γ΄ Εθνική. Ήρθα στις 20 Αυγούστου στην Ηγουμενίτσα και δεν υπήρχε ούτε ένα δελτίο. Είχαν φύγει όλοι, ξεκίνησε η ομάδα κυριολεκτικά από το μηδέν. Μόνο ένα νεαρό παιδί ήρθε, τερματοφύλακας από τα Γιάννενα, ο Λαδιάς, που ήταν και πρόπερσι, αλλά σε δυο εβδομάδες έφυγε και αυτός. Είπα στους παίκτες ότι θα είναι δύσκολη χρονιά. Δεν είχαμε χρόνο προετοιμασίας. Από πλευράς ετοιμότητας και φυσικής κατάστασης αναγκαστικά αυτά θα ερχόταν στα επίσημα ματς».

Στο τοπικό και ο ΑΟ Κέρκυρας

Στο νησί των Φαιάκων, ο ΑΟ Κέρκυρα στη δεκαετία του ’00 είχε φτάσει και στην Α’ Εθνική με πρόεδρο τον Σπύρο Καλογιάννη. Το νησί έζησε μεγάλες ποδοσφαιρικές στιγμές με 8 χρόνια παρουσίας στα μεγάλα σαλόνια. Όμως η συγχώνευση με την Κασσιόπη προκάλεσε προβλήματα, υπήρξε τιμωρία και αφαίρεση βαθμών. Η ιστορική ομάδα του νησιού έκανε την τελευταία παράσταση στις επαγγελματικές κατηγορίες τη σεζόν 2019-20, όπου υποβιβάστηκε από τη Σούπερ Λιγκ 2 και στη συνέχεια σταμάτησε κάθε αγωνιστική δραστηριότητα. Τα τελευταία χρόνια επανασυστάθηκε η ερασιτεχνική ομάδα του ΑΟ Κέρκυρας που συμμετέχει στο τοπικό πρωτάθλημα με προπονητή τον παλιό ποδοσφαιριστή της ομάδας Γιάννη Χονδρογιάννη. Ίσως μετά από κάποια χρόνια να ξαναδούμε την ομάδα ψηλότερα. Τα τελευταία χρόνια, το όμορφο νησί με την υψηλή τουριστική κίνηση και με πληθυσμό 101.600 κατοίκους δεν έχει καμία ομάδα σε επαγγελματική κατηγορία, παρά μόνο στη Γ’ Εθνική. Έσωσαν το γόητρο ο Αστέρας Πετριτή που είναι 11^ος στον 3^ο όμιλο και ενδεχομένως να δώσει μπαράζ παραμονής και η ΑΕ Λευκίμμη που υποβιβάστηκε.

Ξακουστό για τις ομορφιές και τον τουρισμό είναι νοτιότερα της Κέρκυρας και το νησί της Λευκάδας. Με την επιμονή και τις μεγάλες προσπάθειες κάποιων παραγόντων, ο Τηλυκράτης κατάφερε πέρυσι να ανεβεί για πρώτη φορά στην Ιστορία του στη Β’ Εθνική Κατηγορία. Για τα ποδοσφαιρικά δεδομένα του νησιού, με λίγες ομάδες και με πληθυσμό μόλις 22.286 κατοίκους, η άνοδος του Τηλυκράτη στη Β’ Εθνική ήταν πραγματικός άθλος. Τεράστια ποδοσφαιρική υπέρβαση, πάνω από κάθε όριο δυνατοτήτων, με τη διοίκηση του γιατρού Θανάση Καραγιάννη. Όμως ο Τηλυκράτης τερμάτισε στην τελευταία θέση του νοτίου ομίλου, υποβιβάστηκε στη Γ’ Εθνική, μη έχοντας τη δεύτερη ευκαιρία για τη μάχη παραμονής στους αγώνες των πλέι άουτ. Σε αυτό έπαιξε σημαντικό ρόλο και το γεγονός ότι ο Τηλυκράτης αναγκάστηκε να δώσει μακριά από την πόλη του τα τελευταία κρίσιμα παιχνίδια, καθώς κρίθηκε ακατάλληλος ο αγωνιστικός χώρος του ΔΑΚ Λευκάδας «Πλάτων Γρηγόρης». Μετά τον υποβιβασμό, δεν υπήρξε κάποια επίσημη τοποθέτηση της διοίκησης για τις κινήσεις της επόμενης ημέρας. Το πιθανότερο είναι να γίνει πάλι προσπάθεια πρωταθλητισμού και επιστροφής στη Β’ Εθνική.
Από τους νομούς Ζακύνθου και Κεφαλληνίας – Ιθάκης, δεν αγωνίστηκαν ποτέ ομάδες τους σε επαγγελματικές κατηγορίες. Η ομάδα της Ζακύνθου έχει τη δική της ιστορία, έχει κόσμο και χάρισε αρκετές μεγάλες στιγμές στους φιλάθλους της. Φέτος, κατάφερε να εξασφαλίσει την παραμονή στον 2^ο όμιλο της Γ’ Εθνικής και μάλιστα χωρίς άγχος ή κίνδυνο υποβιβασμού. Στα μικρά νησιά υπάρχει το πρόβλημα ότι δεν υπάρχουν πολλές ομάδες στα τοπικά πρωταθλήματα για να αναδεικνύονται ταλαντούχοι ποδοσφαιριστές, ενώ υπάρχει και το γενικότερο πρόβλημα που έχουν όλες οι ομάδες των νησιών, όσον αφορά τις μετακινήσεις στα εκτός έδρας παιχνίδια, ειδικά τους χειμερινούς μήνες. Για παράδειγμα οι άλλες ομάδες πήγαν μόνο από μία φορά στη Ζάκυνθο και ολοκλήρωσαν τις υποχρεώσεις τους. Όμως η Ζάκυνθος, αναγκάστηκε να ταξιδέψει 17 φορές μακριά από το νησί με όλες τις αντιξοότητες της ναυσιπλοΐας τον χειμώνα, συν τα επιπρόσθετα έξοδα μετακινήσεων και διαμονής σε ξενοδοχεία, αφού κανένα ταξίδι δεν μπορούσε να γίνει αυθημερόν.

Μοναδική ομάδα στη Σούπερ Λιγκ ο Παναιτωλικός

Ο Παναιτωλικός, είναι η ομάδα σημαία της Δυτικής Ελλάδας και θα την εκπροσωπεί τη νέα σεζόν στη Σούπερ Λιγκ. Είχε την τύχη να βρει στον δρόμο του το 2005 τον Φώτη Κωστούλα που έκανε καταπληκτικά πράγματα στο Αγρίνιο με τα έργα στο γήπεδο και το αθλητικό κέντρο EMILEON. Ανέλαβε μια ομάδα από τη Δ’ Εθνική και την ανέβασε το 2011 μετά από 34 χρόνια στην Α’ Εθνική. Η ΠΑΕ Παναιτωλικός είναι μια ομάδα γεμάτη υγεία, με υποδομές, οικονομική άνεση και σταθερότητα, χωρίς χρέη και με ποιοτικούς παίκτες. Το γιατί επί των ημερών Κωστούλα τόσα χρόνια δεν μπόρεσε να κάνει κάτι παραπάνω από το να δίνει τα περισσότερα χρόνια μάχη παραμονής στη Σούπερ Λιγκ, όπως και φέτος, το ξέρουν καλύτερα όσοι είναι πιο κοντά στην ιστορική ομάδα. Τα λόγια του πολύπειρου Γιάννη Πετράκη, μετά το ματς με τον Ατρόμητο στο οποίο κλείδωσε η παραμονή στη Σούπερ Λιγκ, έχουν ιδιαίτερη σημασία: «Ο οργανισμός του Παναιτωλικού έχει όλα τα προαπαιτούμενα που χρειάζεται μια ομάδα για να παραμείνει όχι μόνο στην κατηγορία, αλλά να μπορεί να έχει πιο δραστικό και σπουδαίο ρόλο σε αυτό το πρωτάθλημα. Έχει υποδομές, κόσμο και εκπροσωπεί μια μεγάλη περιοχή. Έχει όλα όσα χρειάζονται για να πάει πιο ψηλά τον πήχη για την επόμενη χρονιά». Τη νέα σεζόν 2024-25, μετά τον υποβιβασμό του ΠΑΣ Γιάννινα, ο Παναιτωλικός θα είναι η μοναδική ομάδα από τη Δυτική Ελλάδα στη Σούπερ Λιγκ. Όσον αφορά τις περιφερειακές ομάδες του νομού Αιτωλοακαρνανίας, η ΑΕ Μεσολογγίου υποβιβάστηκε από τη Γ’ Εθνική, ενώ ο Ναυπακτιακός Αστέρας και ο Αμφίλοχος Αμφιλοχίας είναι στα τοπικά ερασιτεχνικά πρωταθλήματα. Η ΑΕ Μεσολογγίου και ο Ναυπακτιακός πέρασαν για λίγο παλιότερα και από τα σαλόνια της Β’ Εθνικής.

Λείπει 21 χρόνια από την Α’ Εθνική η Παναχαϊκή

Κατεβαίνοντας νοτιότερα, δεν χρειάζεται κανείς να κάνει ιδιαίτερη αναφορά για το πόσο μεγάλη Ιστορία έχει η Παναχαϊκή, που έδωσε μεγάλες μάχες φέτος να παραμείνει στη Β’ Εθνική! Είναι η πρώτη επαρχιακή ομάδα που αγωνίστηκε σε ευρωπαϊκή διοργάνωση και η θρυλική πεντάδα με Δαβουρλή, Ρήγα, Μιχαλόπουλο, Λεβεντάκο, Στραβοπόδη, άφησε εποχή. Τελευταία φορά που αγωνίστηκε στην Α’ Εθνική ήταν τη σεζόν 2002-03. Από τότε δεν επέστρεψε στα μεγάλα σαλόνια και η επί 21 χρόνια απουσία της Παναχαϊκής από την Α’ Εθνική είναι γεγονός που σχολιάζεται σε όλη την Ελλάδα. Ιστορική ομάδα είναι και ο Παναιγιάλειος με 6 παρουσίες και στην Α’ Εθνική επί εποχής του θρυλικού παράγοντα Αστέριου Μπέλα. Φέτος κατάφερε να τερματίσει στην 9^η θέση του 3^ου ομίλου της Γ’ Εθνικής και να αποφύγει τον υποβιβασμό. Τελευταία φορά που αγωνίστηκε στη Β’ Εθνική ήταν τη σεζόν 2017-18. Όπως η Παναχαϊκή, έτσι και ο Παναιγιάλειος είναι ομάδες μακριά από τον παλιό καλό εαυτό τους.
Εντυπωσιακή ήταν η παρουσία του Πανηλειακού στην Α’ Εθνική στα μέσα της δεκαετίας του ’90 με πρόεδρο τον Σάκη Σταυρόπουλο και προπονητή τον Αντώνη Γεωργιάδη. Αξιόλογο και το ρόστερ με Τζόρτζεβιτς, Γιαννακόπουλο, Λάκη, Αρμύλαγο, Κυζερίδη, Τοχούρογλου, Γκαλαμέλο και άλλους σπουδαίους ποδοσφαιριστές. Υποβιβάστηκε από την Α’ Εθνική το 2004 και από τη Β’ Εθνική δύο χρόνια αργότερα (2006), χωρίς να γυρίσει ποτέ πίσω. Φέτος τερμάτισε στην 6^η θέση του ερασιτεχνικού πρωταθλήματος της ΕΠΣ Ηλείας. Και όχι μόνον αυτό, αλλά ολόκληρος νομός Ηλείας με 150.000 περίπου πληθυσμό (149.896 για την ακρίβεια), στην τρέχουσα σεζόν είχε μόνο μια ομάδα στη Γ’ Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία, τον ΠΑΟ Βάρδας που τερμάτισε στην 12^η θέση του 3^ου ομίλου και υποβιβάστηκε.

Τέλος, ούτε φέτος η Καλαμάτα κατάφερε να ανεβεί στη Σούπερ Λιγκ, καίτοι ευτύχησε να βρει έναν άνθρωπο, τον Γιώργο Πρασσά, που βάζει πολύ βαθιά το χέρι στην τσέπη. Ίσως το πετύχει στη νέα σεζόν με κόουτς τον Νίκο Αναστόπουλο. Ιστορική ομάδα η «Μαύρη Θύελλα», με κόσμο και βαριά φανέλα, γνώρισε ημέρες δόξας στην Α’ Εθνική στη δεκαετία του ’70 με πρόεδρο τον Λυκούργο Γαϊτανάρο και στη δεκαετία του ’90 με ηγέτη τον Σταύρο Παπαδόπουλο. Τελευταία φορά που αγωνίστηκε στην Α’ Εθνική ήταν τη σεζόν 2000-01 όταν και υποβιβάστηκε χωρίς να επιστρέψει σε αυτά τα 23 χρόνια που μεσολάβησαν. Πέρασε δύσκολες καταστάσεις στη δεκαετία του 2010 φτάνοντας μέχρι και τα τοπικά πρωταθλήματα της ΕΠΣ Μεσσηνίας. Στη Σούπερ Λιγκ 2 ανέβηκε το 2021 και έκτοτε ανέπτυξε δυναμική πρωταθλητισμού με στόχο την άνοδο στη Σούπερ Λιγκ. Ωστόσο, η φετινή σεζόν, μόνο πετυχημένη δεν μπορεί να χαρακτηριστεί. Ακόμα, από τον νομό Μεσσηνίας υποβιβάστηκε και η Εράνη Φιλιατρών από τη Γ’ Εθνική.
Το συμπέρασμα που βγαίνει απ’ όλα τα παραπάνω είναι ότι το ποδόσφαιρο στη Δυτική Ελλάδα είναι σε παρακμή, καθώς μια τόσο μεγάλη περιοχή εκπροσωπείται με πολύ λίγες ομάδες στις δύο μεγαλύτερες επαγγελματικές κατηγορίες. Παράλληλα, ιστορικές ομάδες με βαριά ονόματα, έχουν πολλά χρόνια να επιστρέψουν στην Α’ Εθνική, εκεί που κάποτε έγραψαν ιστορία.

Το αφιέρωμα δημοσιεύτηκε στις εφημερίδες “ΦΩΣ” και “Ηπειρωτικός Αγών”