*Γράφει η Θάλια Θεοδωρίδη

Αβεβαιότητα και νέοι δημοφιλείς προορισμοί

Ενώ ο Απρίλιος είχε γρήγορη ανοδική πορεία και ο Μάιος έκανε τη μεγάλη έκρηξη και ταυτόχρονα έκπληξη, στον τουρισμό της Θεσπρωτίας, ως και το πρώτο δεκαήμερο του Ιουνίου, δεδομένου κι ενός άστατου καιρού, ξαφνικά ενώ η ζέστη ανέβηκε, οι αριθμοί πήραν τον κατήφορο. Η μετα-κόβιντ εποχή, έφερε μαζί της το ρίσκο και την αβεβαιότητα.

Νέοι προορισμοί έρχονται δυναμικά στο προσκήνιο και προσελκύουν μαζικά τουρισμό. Η Ισπανία, η Γαλλία, η Τουρκία και η Γερμανία ήταν οι ηγέτες της τουριστικής περιόδου 2022, ενώ η Ελλάδα ακολούθησε πέμπτη στις προτιμήσεις. Οι Γερμανοί, μια μεγάλη αγορά για την Ελλάδα, το 2022 ταξίδεψαν κυρίως, στα παράλια της Ισπανίας, της Ιταλίας και της Τουρκίας. Οι Ιταλοί, φαίνεται ότι προτιμούν την Ισπανία πρώτη, τη Γαλλία και την Ελλάδα ακολούθως. Για το 2023 οι τάσεις στην Ευρώπη δείχνουν τη Γαλλία στην κορυφή, την Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα ακολούθως, ενώ η Τουρκία κάνει το μεγάλο come back.

Επίσης, η στροφή στον αστικό τουρισμό, προσανατολίζει πολλούς Ευρωπαίους σε μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα, κυρίως στη χαμηλή σεζόν, προκειμένου να επισκεφτούν τους αρχαιολογικούς χώρους.

Η πανευρωπαϊκή διοργάνωση της Harley Davidson στην Ηγουμενίτσα στα τέλη Μαΐου, λέγεται ότι συγκέντρωσε περισσότερες από 5.500 μηχανές, πράγμα που έφερε πληρότητα στα καταλύματα της γύρω περιοχής και έδωσε μια πρόσκαιρη ανάσα στην τοπική οικονομία.

Το σφυροκόπημα από την Αλβανία

Τον Ιούλιο του 2018, είχα δημοσιεύσει στον Τύπο το άρθρο μου με τίτλο «Αλβανία: το νέο αστέρι στον τουρισμό», με αφορμή ένα ταξίδι μου σε διάφορες πόλεις της Αλβανίας. Δέχτηκα, τότε, έναν καταιγισμό αρνητικών σχολίων, με αρκετά εθνοκεντρικά στοιχεία, ιδιαίτερα από την τοπική κοινωνία της Θεσπρωτίας, που δεν μπορούσαν να φανταστούν ότι η Αλβανία, η χώρα των 2.800.000 κατοίκων, δεν ήταν πια η χώρα του Χότζα, αλλά είχε εξελιχτεί πλέον, σε τουριστικό προορισμό και μάλιστα πολύ πιο οικονομικό από την Ελλάδα, σε επίπεδο καταλυμάτων και εστίασης, με αξιοζήλευτες παραλίες. Πολύ περισσότερο δε, ότι θα εξελισσόταν σε δυνατό παίκτη στον τουρισμό και βασικό ανταγωνιστή της γειτονικής Θεσπρωτίας.

Από το 2018, όπου δέχτηκε περισσότερους από 2.300.000 τουρίστες, το 2022 η Αλβανία καταρρίπτει το ρεκόρ των 7,5 εκατομμυρίων επισκεπτών, σημειώνοντας μια αύξηση 40% συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια. Οι χώρες προέλευσης των τουριστών ήταν κυρίως από το Κόσσοβο, τη Β. Μακεδονία και την Ιταλία, ενώ σημαντική αύξηση είχαν οι Ισπανοί και οι Άγγλοι. Το 2021 δημιουργήθηκε ένα νέο αεροδρόμιο στην πόλη Kukes (Κουκάσι) με απευθείας εποχικά δρομολόγια από τη Γερμανία, Αυστρία και Τουρκία ενώ ετοιμάζεται και τρίτο αεροδρόμιο κοντά στον Αυλώνα. Για το 2023, σύμφωνα με την Τράπεζα της Αλβανίας, υπολογίζεται ότι η Αλβανία θα δεχτεί 10 εκ. τουρίστες, αριθμό σχεδόν, τριπλάσιο του πληθυσμού της και πιθανότατα, αυτό θα έχει (και ήδη έχει) αντίκτυπο στον τουρισμό της Θεσπρωτίας.

Η εξάρτηση της Θεσπρωτίας από τον οδικό τουρισμό

Παρόλο που το λιμάνι της Ηγουμενίτσας θεωρείται πύλη της Ευρώπης, τα πανάκριβα εισιτήρια των πλοίων από Ιταλία, οι καθυστερήσεις και η ταλαιπωρία των επιβατών, έχουν οδηγήσει σε αύξηση του οδικού τουρισμού μέσω Αλβανίας. Γερμανοί, Ελβετοί, Αυστριακοί, Γάλλοι κλπ, αλλά και Ιταλοί ακολουθούν τη διαδρομή Κροατία, Μοντενέγκρο, Αλβανία, Ελλάδα. Επιπροσθέτως, όσοι μετακινούνται με τροχόσπιτα επιλέγουν να διανυκτερεύσουν αρκετές ημέρες στα παράλια της Αλβανίας, σε κάμπινγκ ή ελεύθερα και στη συνέχεια να εισέλθουν στη Θεσπρωτία για να συνεχίσουν το ταξίδι τους στην Ελλάδα. Πελοπόννησος, Χαλκιδική, Μετέωρα, Ζαγοροχώρια, θεωρούνται οι απόλυτοι προορισμοί γι’ αυτούς που ταξιδεύουν οδικώς. Εξάλλου, οι νέοι, σύγχρονοι, αυτοκινητόδρομοι στην Ελλάδα, διευκολύνουν και συντομεύουν το ταξίδι τους, ώστε πολλοί από αυτούς, να μην χρειάζονται στάσεις ξεκούρασης στη Θεσπρωτία, ή να παραμένουν μόνο για μία ημέρα.

Σύμφωνα με τα στατιστικά του ΙΝΣΕΤΕ, τον Μάιο και τον Ιούνιο 2023, πραγματοποιήθηκαν 40.685 αφίξεις από τα σύνορα στο Μαυρομάτι-Σαγιάδα, έναντι 34.686 για την αντίστοιχη περίοδο το 2022. Η Πρέβεζα προηγείται με διαφορά σε διαμονή αλλοδαπών, τα Ιωάννινα ακολουθούν, ενώ η Θεσπρωτία έρχεται τρίτη. Συνολικά η Ήπειρος το 2022 κατείχε, μόλις, το  1,5% των τουριστικών εσόδων στην Ελλάδα. Παράλληλα αυξάνεται η εισροή τουριστών από τα Βαλκάνια, οι οποίοι ωστόσο, καταναλώνουν περιορισμένα, ενώ γκρουπ τουριστών από Σκανδιναβικές χώρες φιλοξενούνται σε καταλύματα της Θεσπρωτίας με όρους all inclusive, συνήθως, ή τουλάχιστον, κατευθυνόμενα από tour operators, δηλαδή μεσάζοντες που κρατούν ένα ποσοστό κέρδους από τις επιχειρήσεις.

Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των Ευρωπαίων

Η περιοχή της Θεσπρωτίας, ανέκαθεν, δεχόταν σε επίπεδο μεμονωμένων τουριστών, κυρίως Ευρωπαίους (Γερμανούς, Ολλανδούς, Αυστριακούς, Ελβετούς, Ιταλούς), με την συντριπτική πλειονότητα αυτών να είναι Γερμανοί. Ένας λαός που έχει στην κουλτούρα του τη συνήθεια των διακοπών και που καταναλώνει ικανοποιητικά, σύμφωνα με την έρευνα συνόρων της Τράπεζας της Ελλάδας. Αυτό που επιθυμούν οι Γερμανοί, είναι  κυρίως, η χαλάρωση και η ξεκούραση, ο ήλιος και η θάλασσα.

Οι ανατιμήσεις και η ενεργειακή κρίση, μειώνουν αισθητά το εισόδημά των Γερμανών και των Ευρωπαίων κατ’ επέκταση. Αναπόφευκτα επιζητούν πιο οικονομικούς προορισμούς και βέβαια είναι διατεθειμένοι να κάνουν παραχωρήσεις στην ποιότητα γι’ αυτόν τον λόγο. Οι συνέπειες στον τουρισμό είναι ήδη ορατές και αφορούν στις μικρομεσαίες εισοδηματικές τάξεις των τουριστών. Αντίθετα, οι πιο ευκατάστατοι, φαίνεται ότι δεν θα επηρεαστούν, επιλέγοντας πολυτελή καταλύματα για τη διαμονή τους.

Βέβαια, η Θεσπρωτία, με λίγες εξαιρέσεις πχ Σύβοτα, ανέκαθεν προσέλκυε στα καταλύματά της τις χαμηλότερες εισοδηματικά τάξεις των τουριστών και αυτό πλέον, αποτελεί ένα ζήτημα προς σοβαρή συζήτηση.

Νέες τάσεις στον τουρισμό

Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των τουριστών από τις μεγάλες αγορές της Ελλάδας Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας, αναπτύσσει νέες τάσεις για αναζήτηση διακοπών στις χαμηλές και πιο οικονομικές σεζόν, άνοιξη, φθινόπωρο. Επίσης, η υπερβολική ζέστη το καλοκαίρι και η αναζήτηση πιο δροσερών προορισμών, τα ήσυχα μέρη και η αποφυγή πολυκοσμίας, επηρεάζουν την αγοραστική απόφαση αρκετών ταξιδιωτών, παράγοντες που ενδεχομένως, ερμηνεύουν την απότομη κάθοδο του τουρισμού μετά τα μέσα Ιουνίου σε εθνικό επίπεδο.

Τέλος, στον απόηχο της πανδημίας, οι άνθρωποι επιζητούν να καλύψουν τον χαμένο χρόνο και να ανακαλύψουν νέους προορισμούς, κάτι που φέρνει ανατροπές στον τουρισμό.

Η αβεβαιότητα για το φετινό καλοκαίρι 2023 φαίνεται ότι απασχολεί έντονα τους επιχειρηματίες του τουρισμού της Θεσπρωτίας. Είναι πραγματικά δύσκολο να γίνουν προβλέψεις, το σίγουρο είναι ότι ένας μήνας, ήδη, χάθηκε.

*Η Θάλεια Θεοδωρίδη είναι Επικοινωνιολόγος Μ.Α., με εμπειρία στο branding τουριστικών επιχειρήσεων, καθώς και εκπαιδευτικών και πολιτιστικών οργανισμών, εκπαιδευτικός και Εκπαιδεύτρια Ενηλίκων σε ειδικότητες Δημοσιογραφίας και Τουρισμού. Διευθύνει τον επιστημονικό κόμβο  Σημειολόγιο Science & Culture Hub, thalia.theodoridi@gmail.com