Θεσπρωτιάδα: Η 22η Ωδή αφιερωμένη στην Εγνατία Οδό που ξεκινάει από την Ηγουμενίτσα
Δημοσιεύθηκε 28/06/2020 | Από user | Σχολιάστε
ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑ: Αρχαία και Νέα Ιστορία της Θεσπρωτίας σε 24 Ωδές σε δεκαπεντασύλλαβους δημοτικούς παραδοσιακούς στίχους, με ιστορικές αναφορές, επεξηγήσεις- και σχόλια.
(Προλεγόμενα το γιατί και τι εστί ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑ-Βλέπε προηγούμενη δημοσίευσή μας).
Κατωτέρω
ΩΔΗ ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑΣ
Η εν εν λόγω 22η Ωδή της ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑΣ, διαπραγματεύεται την Εγνατία Οδό προς τιμήν του Ρωμαίου Μηχανικού Γκάιου Εγνάτιου (146 π.Χ.)
Κατωτέρω οι στίχοι:
Βρε κοίτα εδώ παράξενα
Τι πράμματα συμβαίνουν
Οσο περνάνε οι καιροί
Τα χρόνια όσο διαβαίνουν
2
Τ άλογα ζώα ωφέλιμα
Μέσ στους αρχαίους χρόνους
Στην Εγνατία Οδό περπάταγαν
Σαν έπαιρναν τους δρόμους
3
Στα ωραία και καλόροδα
Τα Κάρρα ήταν ζωμένα
Μετέφερνα την πραμματειά
Στα ντόπια και στα ξένα
4
Και τώρα Αμάξια τ άψυχα
Θέλουν κι αυτά Εγνατία
Αλλιώς δεν καταδέχονται
Να πάρουνε φορτία
5
Αλλιώς δεν καταδέχονται
Να πάρουν τα φορτία
Κι ουδέ σε χωματόδρομο
Να κάνουνε πορεία
6
Γι αυτό κι εγώ καλόκλαδη
Θα πάρω Βακτηρία (α)
Και θα βολτάρω τον ντουνιά
Κι όλη την Κοινωνία
(α)Βακτηρία , Είναι η κλείτσα η ποιμενική ,το μπαστούνι
7
Μια κλείτσα χρυσοκέντητη
Θαρρώ κι εγώ θα πάρω
Και με τα πόδια την Οδό
Αυτή θα την βολτάρω
8
Θ’ αρχίσω απ τα δυτικά
Απ την Ηγουμενίτσα
Και με την Εγνατία Οδός
Στης γης την άλλη ακρίτσα
9
Κι όπως το κόσμο θα γυρνώ
Και θα περιοδεύω
Στον Γκάιο Εγνάτιο
Τραγούδι θα του λέω
10
Και κάθε μίλι και στροφή
Τραγούδι θα του λέω
Στον Γκάιο Εγνάτιο
Μηχανικό Ρωμαίο
Σημείωση: Όπως και ο τίτλος το αναφέρει, Η ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑ οδηγεί τον αναγνώστη στην Ιλιάδα του Ομήρου και γενικά στην αρχαιότητα. Άλλο πράγμα η Ραψωδία που αναφέρεται στα έργα του Ομήρου και άλλο πράγμα η Ωδή που αναφέρεται μέσα στο εν λόγω Βιβλίο μας της Θεσπρωτιάδας. Απαραίτητο να γίνεται αυτός ο διαχωρισμός.
Χωρίς να θέλουμε ούτε κατά φαντασία να συγκριθεί και να παραλληλιστεί το έργο μας Η ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑ με αυτό το ανεπανάληπτο, το μοναδικό και το αιώνιο αριστούργημα της παγκόσμια Λογοτεχνία, την Ιλιάδα του Ομηρου, να μην απορεί ο αναγνώστης που αναφερόμεθα ειδικά στον Ρωμαίο Μηχανικό Γκάιο Εγνάτιο, καθότι το όνομα Εγνατία Οδός (Via Egnatia στα Λατινικά) ελήφθη από αυτόν τον ίδιο τόσο για την Αρχαία Εγνατία Οδό, όσο και για την μοντέρνα, τη σημερινή Εγνατία Οδό που το σημερινό πλεονέκτημά της είναι ότι ξεκινάει από την Ηγουμενίτσα της Θεσπρωτίας.
Στην εν λόγω Ωδή προσπαθήσαμε να κάνουμε μια σύζευξη, ώστε να γίνεται διάκριση μεταξύ των δύο οδών με το ίδιο όνομα.
Σύντομα Ιστορικά περί της Αρχαίας Εγνατίας Οδού
H αρχαία Via Egnqtia- Εγνατία Οδός είχε δημιουργηθεί το 146 π.Χ. και ήταν Ρωμαϊκή, εμπορική και στρατιωτική Οδός με ιδρυτή τον Ρωμαίο Μηχανικό Γκάιο Εγνάτιο. Ωστόσο από ελληνικής πλευράς είναι ο Ελληνας Αρχαίος Γεωγράφος ΣΤΡΑΒΩΝ ο οποίος μας δίνει τις λεπτομέρειες για την πορεία της και την διέλευσή της, καθότι όπως γράφει την διέσχισε και ο ίδιος και προφανώς με τα πόδια, όπως επίσης και ο Ιστορικός Πολύβιος.
Εκείνη την περίοδο, τα πρώτα εδάφη από τα οποία ξεκινούσε όπως η αρχαία ελληνική πολη Επίδαμνος ή το σημερινό Δυρράχιο, καθώς και ένα άλλο κομμάτι αυτής που πέρναγε από το Λιμάνι της αρχαίας ελληνικής πόλης Απολλωνία ιδρυθείσα το 588 π.Χ από τους Κορίνθιους και τους Κερκυραίους.
Θα διασχίσει μετά όλη την Δυτικο-Κεντρική Μακεδονία και θα φθάσει μέχρι το Βυζάντιο και λίγο πιο πέρα επί της Μικράς Ασιας.
Η γειτονική μας χώρα η Αλβανία τότε δεν υπήρχε ως οργανωμένο και συντονισμένο Κράτος απόν τη στιγμή που γνωρίζουμε ως τέτοιο Κράτος δημιουργήθηκε μόλις το 1913 σύμφωνα με τη Συνθήκη του Λονδίνου. Η Ιλλυρία ήταν τότε μεγάλη περιοχή και συμπεριελάμβανε όχι μόνο τη σημερινή Αλβανία αλλά και πολλά βόρεια εδάφη. Αλλά και εκεί σχεδόν μέχρι τη σημερινή Βενετία της Ιταλίας υπήρχαν αρχαίες ελληνικές αποικίες που αποτελούσαν μέρος της Μεγάλης Ελλάδας ή τηςMagna Grecia όπως αποκαλούσαν τη Χώρα μας οι Λατίνοι αρχαίοι Ιστορικοί.
ΚΑΤΩΤΕΡΩ
Η ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΓΕΩΓΡΑΦΟ ΣΤΡΑΒΩΝΑ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ
« 4. <Ταύτης δη τα πρώτα μέρη τα περί Επίδαμνον και Απολλωνίαν εστίν.Εκ δε της Απολλωνίας εις Μακεδονίαν η Εγνατία εστί οδός προς έω , βεβηματισμένη κατά μίλιον και κατέ σπηλωμένη μέχρι Κυψελών και Εβρου ποταμού μίλιων (δ με τόνο) εστί πεντακοσίων τριάκοντα πέντε λογιζομένω δε προσθετέον άλλους σταδίους εκατόν εβδομήκοντα οκτώ, το τρίτον του των μιλίων αριθμού. Συμβαίνει δε από ίσου διαστήματος συμπίπτειν εις την αυτήν οδόν τους εκ της Απολλωνίας ορμησθέντες και τους εξ Επιδαμνου. Η μεν ουν πάσα Εγνατία καλείται, η δε πρώτη επί Κανδαουίας λέγεται όρους Ιλλυρικού, δια Λυχνιδίου πόλεως και Πυλώνος τόπου ορίζοντος εν τη οδώ την τε Ιλλυρίδα και την Μακεδονίαν. Εκείθεν δ εστί παρά Βαρνούντα δια Ηρακλείας και Λυγκηστών και Εορδών εις Εδεσσαν και Πέλλαν μέχρι Θεσσαλονικείς μίλλια δ εστί φήσι Πολύβιος, Ταύτα διακόσια εξήκοντα επτά. Ταύτην δη την οδόν εκ των περί την Επίδαμνον και την Απολλωνίαν εν δεξιά μεν εστί τα Ηπειρωτικά Εθνη τόπων ιούσιν μέχρι του Αμβρακικού Κόλπου εκ των πρί την Απολλωνίαν τόπον εν δεξιά έτσι τα Ηπειρωτικα έθνη, κλυζόμενα τω Σικελικώ πελάγει , μέχρι του Αμβρακικου κόλπου, εν αριστερά δε τα όρη τα των Ιλλυρίων τα προδιήλθομεν και τα έθνη τα παροικούντα μέχρι Μακεδονίας και Παιόνων»
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Η ακτή του Ιονίου Πελάγους προς την Επίδαμνο και την Απολλωνία.
Από αυτή την τελευταία μπορούμε να πάμε κατευθείαν στη Μακεδονία δια της Εγνατίας Οδού, η οποία είναι μεγάλη οδός με σημάδια ανά μίλι από δυσμάς προς ανατολάς και γεμάτη από στρατιωτικές πέτρες μέχρι τα Κύψελα και τον Εβρο, δηλαδή ενός μήκους 535 μιλίων. Κάθε δε 8 στάδια κατά μίλι καθώς όπως συνήθως υπολογίζεται αυτή η απόσταση αντιστοιχεί σε 4280 στάδια. Αλλά σύμφωνα με τον Πολύβιο ο οποίος υπολογίζει ότι κάθε μίλι έχει 8 στάδια δίπλεθρα ή 8 στάδια τρίτου, πρέπει να προσθέσουμε σε αυτό τον αριθμό των 4280 σταδίων ακόμη 178 στάδια, δηλαδή το τρίτον του αριθμού των Μιλίων. Είναι σημαντικό που οι ταξιδιώτες οι οποίοι έρχονται από την Απολλωνία καθώς και εκείνοι που έρχονται από την Επίδαμνο διασχίζουν ακριβώς την ίδια απόσταση όταν αναμένονται σε αυτή την Οδό. Στην ολοκληρότητά της αυτή η οδός είναι γνωστή με την ονομασία Εγνατία Οδος , αλλά το πρώτο μέρος αυτής λέγεται Κανδαουία εξ αιτίας του βουνού της ιλλυρικής οροσειράς , η οποία οδηγεί στην Πόλη Λύχνιδα και Πυλώνος, οι οποίες βρίσκονται στα σύνορα της Ιλλυρίας και Μακεδονίας. Μετά περνάει στις παρυφές του βουνού Βαρνούντα, διασχίζει την Ηρακλεία, το έδαφος των Λυγκηστών, των Εορδών, την Εδεσσα, την Πέλλα και φθάνει μέχρι τη Θεσσαλονίκη.
Σύμφωνα με τον Πολύβιο η όλη απόσταση είναι 267 μίλια. Ετσι ακολουθώντας αυτή την οδό από την Επίδαμνο ή την Απολλωνία βρίσκουμε προς τα δεξιά διάφορα Ηπειρώτικα Εθνη μεταξύ του Σικελικού Πελαγους και του Αμβρακικού Κόλπου. Προς στα αριστερά συναντάμε τα Ιλλυριακά βουνά καθώς και τα έθνη στα οποία κατοικούν μέχρι την Μακεδονία και των Παιόνων.
Αναπαράσταση της Αρχαίας Εγνατίας Οδού χαραχθείσα το 146 π.Χ.:
Επεξήγηση
Ας μας συγχωρήσουν οι Γιαννιώτες, οι Μετσοβίτες, οι Γρεβενιώτες, οι Θεσσαλονικείς, οι Θρακιώτες φίλοι μας που αποκαλέσαμε την Εγνατία Οδό τη σημερινή ως η « Ηγουμενιτσιώτικη». Τούτο δεν το κάναμε βέβαια από πατριωτισμό ή σωβινισμό ή υπερβολικό εθνικισμό αλλά τούτο είναι το λογικό
Οταν σε μια πόλη διέρχεται ένα ποτάμι ή μια πόλη διαθέτει θάλασσα, είναι κανόνας απαράβατος οι πρώτες οδοί των οικιών που βρίσκονται παράπλευρα, παίρνουν και τους πρώτους αριθμούς 1,2,3 4 κλπ
Το ίδιο συμβαίνει και με την αρχή της σημερινής Εγνατίας Οδου. Είναι η Ηγουμενίτσα από την οποία αυτή αρχίζει. Καταλήγει δε στα ελληνοτουρκικά σύνορα, στους Κήπους, κοντά στον ρου του ποταμού Εβρου.
Κατασκευάστηκε μεταξύ 1994-2014 και έχει μήκος 860 χιλιομέτρων. Είναι ο μεγαλύτερος αυτοκινητόδρομος της Ελλάδας και είναι γνωστός με τον τροχαίο κωδικό Α2.
Μετά τιμής
Γρηγόριος ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
Συγγραφέας Ελληνιστής
Δρ. του Πανεπιστημίου της Σορβόννης
Πρόεδρος του ΘΟΥΚΥΔΙΔΕΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΥΒΟΤΩΝ
ΙΔΡΥΤΗΣ ΤΟΥ ΘΟΥΚΥΔΙΔΕΙΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΣΥΒΟΤΩΝ
α) Ακολουθούν άλλες Ωδές από την ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑ, (Σύνολο 24)
Κατηγορία/ες: Πολιτισμός
