Θεσπρωτιάδα: Η 2η Ωδή αφιερωμένη στις αρχαίες Θεσπρωτικές πόλεις
Δημοσιεύθηκε 24/07/2020 | Από user | Σχολιάστε
Θεσπρωτιάδα: Αρχαία και νέα Ιστορία της Θεσπρωτίας σε δεκαπεντασύλλαβους δημοτικούς στίχους με ιστορικές αναφορές, επεξηγήσεις και σχόλια.
Οπως είναι γνωστό, κατά την αρχαιότητα, λίγο μετά την συγγραφή της Ιλιάδας και της Οδύσσειας από τον ποιητή Ομηρο, στην αρχαία Θεσπρωτία, υπήρχε ένα άλλο επικό ποίημα με τίτλο “Θεσπρωτίς”, γραμμένο και αυτό όπως και εκείνο της Ιλιάδας και της Οδύσσειας πάνω σε δακτυλικό εξάμετρο στίχο..
Την ύπαρξη και παρουσία του επικού αυτού ποιήματος της ΘΕΣΠΡΩΤΙΔΟΣ, μας την αναφέρει πρώτος ο αρχαίος Ιστορικός Παυσανίας στο έργο Ελλάδος Περιήγησις ήτοι:
……………. Πηνελόπης δε είναι τάφον φασίν ,ουχ ομολογούντες τα ες αυτήν ποιήσει τη Θεσπρωτίδι ονομαζομένη.εν ταύτη μεν γε εστί τή ποήσει επανήκοντα εκ Τροίας Οδυσσεί τεκείν την Πηνελόπην Πτολιπόρθην παίδα
Μεταφραση
……….Λέγεται ότι εκεί ήταν ο τάφος της Πηνελόπης, αλλά και η Ιστορία περί αυτής μέσα στο ποίημα “Θεσπρωτίς” δεν βρίσκεται σε συμφωνία με αυτά τα λεγόμενα. Σύμφωνα με αυτό το ποίημα αναφέρεται ότι όταν ο Οδυσσέας επέστρεψε από την Τροία απέκτησε με την Πηνελόπη ένα γιο που τον λέγανε Πτολιπόρθη.
Πιθανότατα ο αρχαιότατος Ποιητής Μουσαίος γνώριζε το κείμενο του Ποιήματος της ΘΕΣΠΡΩΤΙΔΟΣ καθώς και ο αρχαίος επίσης Ποιητής Ευγάμμων ο Κυρηναίος ο οποίος παρέλαβε πολλά στοιχεία από αυτό το Ποίημα της Θεσπρωτίδος.
Ετσι από αποσπάσματα που ευρέθησαν μέσα στο απωλεσθέν στην ολοκληρότητά του βιβλίο του Ευγάμμωνος με τίτλο “Τηλεγόνεια”, μαθαίνουμε ότι ο Οδυσσέας πριν έλθει στην Ιθάκη είχε παντρευτεί την βασίλισσα των Θεσπρωτών η οποία ονομάζετο Καλλιδίκη.
Αν και το επικό Ποίημα η ΘΕΣΠΡΩΤΙΣ απωλέσθη εξ ολοκλήρου δυνάμεθα να υποθέσουμε ότι τούτο περιείχε κατά κάποιο τρόπο την γενεαλογία των Θεσπρωτών και την αρχαιοτάτη Ιστορία αυτής.
Επειδή ο υπογράφων το παρόν, συνέγραψε σε χειρόγραφη μορφή ένα ογκώδες ιστορικό βιβλίο μη εκδοθέν εισέτι με τίτλο “ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑ”, ήτοι η αρχαία και η νέα Ιστορία της Θεσπρωτίας σε 24 Ωδές σε δεκαπεντασσύλαβους δημοτικούς στίχους με ιστορικές επεξηγήσεις και σχόλια και επειδή τυγχάνει να είναι και στιχουργός πολλών Δημοτικών αλλά και λαϊκών τραγουδιών των οποίων οι δίσκοι και τα CD και κυκλοφορούν και μη θέλοντες κατ’ουδένα τρόπο το βιβλίο μας ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑ να συγκριθεί με το ανεπανάληπτο έργο του Ομήρου την Ιλιάδα, από την οποία λάβαμε και εμείς την κατάληξη –ιάδα-, μέσω της φιλόξενης ηλεκτρονικής εφημερίδας ΘΕΣΠΡΩΤΙΚΟΣ ΠΑΛΜΟΣ δημοσιεύουμε περιοδικά μόνο τους στίχους, δηλαδή χωρίς τις ιστορικές επεξηγήσεις για κάθε μια από αυτές τις 24 Ωδές που αποτελούν την σύνθεση αυτού του έργου μου “ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑ”
Αν και δεν ξεκινάμε με την πρώτη Ωδή που φυσικά αναφέρεται στην αρχαιότητα ως θα έπρεπε, αρχίζουμε με την δημοσίευση της 2ης Ωδής για τις αρχαίες Θεσπρωτικές πόλεις και πραγματικές ονομασίες αυτών. Επίσης γίνεται η δημοσίευση και της 19 Ωδής που αφορά την ιστορία της πόλης της Ηγουμενίτσας, η δε 19 Ωδή είναι αφιερωμένη στον αείμνηστο Στρατηγό Ναπολεόντα ΖΕΡΒΑ (Θα επακολουθήσουν περιοδικά οι υπόλοιπες Ωδές οι οποίες συνθέτουν την ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑ σε 24 ωδες).
ΘΕΣΠΡΩΤΙΑΔΑ ΩΔΗ Δεύτερη
Οι Πόλεις της Αρχαίας Θεσπρωτίας
Ηλιε μου και φεγγάρι μου
Κι αστέρια όλα σμιχτείτε
Κι απ τα ψηλά τα ουράνια
Τα πλάτη κατεβείτε
Κι όλα μαζί για σκύψετε
Που όλα τα θωρείτε
Της Θεσπρωτίας της καλής
Τις Πόλεις να μας πείτε
Κι αυτή όντας άκουσε
Να λένε τ’ ονομάτης
Βάζει πολύβοη φωνή
Σαν μέλι η λαλιά της
Την πήρε το παράπονο
Κι αρχίνησε να κλαίει
Κι απ τη βαθιά τη λησμονιά
Αυτά τα λόγια λέει
Με τούτα απολογήθηκε
Στον κάθε επιρωτώντα
Και τα τα λόγια αρχινά
Στον κάθε αρωτώντα
Φέρτε μολύβι και χαρτί
Φέρτε μου και μια πέννα
Να σας τις γράψω στη σειρά
και καλοαραδιασμένα
Τα Γίτανα προς το βορρά
Με ιτιές λουλουδιασμένη
Κι η Αλμίνη μέσ στης θάλασσας
την άκρη ήταν χτισμένη
Μεσόχωρα τα Φάνοτα
Λαμπρά σαν τη σελήνη
έλινα, έλεα, Παναός
Εύροια, και Τορύνη
Στης θάλασσας τον γύρο μου
Πέντε νησιά γραμμένα
Τα έμορφα τα Σύβοτα
Τ’ αλμυροκυκλωμένα
Μεριά προς τον Αχέροντα
Ομφάλιο, Πανδοσία
Βατίαι και Γλυκύς Λιμήν
Με δόξες και αξια
Αλλη το Εκατόμπεδον
Γεμάτη ελαιώνα
Τούτη στ’αλήθεια έμορφη
Ωσάν τον Παρθενώνα (O Παρθενώνας των Αθηνών είχε την ονομασία επίσης Εκατόμπεδον)
Αυτές ήταν οι Πόλεις μου
Εμορφες σαν λουλούδια
Και τα πουλιά τις πήρανε
Τις κάμανε τραγούδια
Και να τις λένε στα σχολειά
Ολα τα δασκαλούδια !!!!
ΕΠΕΞΗΓΗΣΕΙΣ
Η αρχαία Θεσπρωτική πόλη ονομάζετο Φάνοτα και όχι Φανοτή
Επίσης η αρχαία ελληνική πόλη ονομάζετο Ελεα και όχι Ελέα
Ομοίως η αρχαία Θεσπρωτική πόλη ονομάζετο Ελινα και όχι Ελίνα.
Η κατάληξη –ίνα- Ελίνα δεν ήταν αρχαία ελληνική κατάληξη. Η Αθήνα ονομάζετο Αθήναι, η Ελευσίνα ονομάζετο Ελευσίς και η Τροιζήνα ονομάζετο Τροιζήν. Παρόμοια με έλινα έχουμε την Αίγινα που και οι δυο τονίζονται στην προπαραλήγουσα.
ΟΙ ετυμολογικές και φιλολογικές αρχαίες αποδείξεις
Γίτανα: Πολύβιος «Μετελθείν εις Γίτανα της νυκτός »
Εκτός αυτού ευρέθη και ΕΠΙΓΡΑΦΗ με την ονομασία Γίτανα
Φάνοτα και οχι Φανοτή (Πηγή Τίτος Λίβιος Βιβλίο 42,XXXVIII, Gitana Epiri Oppidum. Επίσης Τίτος Λίβιος Corrigere cupiens Phanotam Βιβλιο 43 XXI ;καθώς και Τίτος Λίβιος Βιβλίο 45,XXVI «Ubi prima Phanotam »
Ετυμολογικά σημαίνει η Φανίσημη Πόλη
Είναι δύσκολο να τοποθετήσουμε πάνω από την Βέλλιανη αρχαία Θεσπρωτική Πόλη με την ονομασία Ελέα.
Οι αρχαίες φιλολογικές πηγές αναφέρουν λιμάνι με την ονομασία Ελεδ δηλαδή Ελεα (Πηγή: Σκύλαξ ο Καρυανδεύς, πρώτη έκδοση 1600) την οποία έκδοση κατέχει η Εθνική Βιβλιοθήκη Γαλλίας, αλλά όχι η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας. Οι μετέπειτα εκδόσεις του Σκύλακος αναφέρουν Ελαια.
Ενα νόμισμα ύστερα από επικοινωνία με το Νομισματικό Μουσείο Αθηνών δεν βρέθηκε in situ δηλαδή κατά τις αρχαιολογικές ανασκαφές εκεί πάνω από την Βέλλιανη. Το Νόμισμα αυτό είναι το εξής:
Έλινα και όχι Ελίνα ονομάζετο αυτή η αρχαία Θεσπρωτική Πόλη η οποία τοποθετείται γενικά πάνω από το σημερινό Καραβοστάσι .
Η διασωθείσα επιγραφή κατά τις ανασκαφές στην Δωδώνη αναφέρει με κεφαλαία γράμματα ως κάτωθι.
Ο Κωνσταντίνος ΚΑΡΑΠΑΝΟΣ ο οποίος πρώτος ανακάλυψε τα ερείπια της αρχαίας Δωδώνη στο βιβλίο που δημοσίευσε στο Παρίσι το 1875, με τίτλο DODONE ET SES RUINES βοηθούμενος και από Γάλλους Λογίους την επιγραφή αυτή την μεταφράζει ως κάτωθι με την ονομασία « εις έλιναν κλπ
Η ετυμολογική σημασία της Πόλης Έλινας
Σύμφωνα με τον αρχαίο ποιητή Νίκανδρο τον Κολοφώνιο (146 π.Χ.) η λέξη ο έλινος σημαίνει το τσάμπουρο του σταφυλιού.
Σύμφωνα με τον Γεωγράφο Κλαύδιο Πτολεμαίο στο Εσωτερικό της αρχαίας Θεσπρωτίας δυνάμεθα να τοποθετήσουμε τις κατωθι Πόλεις ήτοι: Εκατόμπεδον, Ομφάλιον, Ελαιούς
Μετά τιμής
Γρηγόρης ΚΑΛΟΓΕΡΟΠΟΥΛΟΣ
Συγγραφέας Ελληνιστής-Δρ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης
Πρόεδρος ΘΟΥΚΥΔΙΔΕΙΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΣΥΒΟΤΩΝ
Ιδρυτής του Θουκυδίδειου Νυτικού Μουσείου Συβότων ν
Κατηγορία/ες: Επικαιρότητα, Πολιτισμός
